Sezaryen nasıl bir ameliyattır?

Sağlık Kurumuna gidiş Hekiminizle sezaryen harekâtına karar verdiğiniz günün sabahında sezaryen saatinden 30-60 dakika evvel sağlık kurumunda olmanız gerekir bazı hekimler bir gece evvelden sağlık kurumuna yatırmayı uygun görürler. …

Sağlık Kurumuna gidiş
Hekiminizle sezaryen harekâtına karar verdiğiniz günün sabahında sezaryen saatinden 30-60 dakika evvel sağlık kurumunda olmanız gerekir bazı hekimler bir gece evvelden sağlık kurumuna yatırmayı uygun görürler. Anestezi cinsi ne olursa olsun epidural ya da genel şayet operasyonunuz sabah erken saatte olacaksa gece saat 24:00′den sonra hiçbir şey yememeniz ve içmemeniz gerekir. Operasyon saatinin daha geç olduğu vaziyetlerde en az 6 saat evveline kadar yemek yiyebilir, su içebilirsiniz. Misalin operasyonunuz sabah saat 10:00′da tasarlanıyorsa saat 04:00′den itibaren yeme içme işine son vermelisiniz. Bu son derece katı bir uygulama olup aynı oruç meblağ gibi ağızdan mideye hiçbir şey girmeyecek biçimde uygulanmalıdır. Genel anestezi sırasında verilen adale hafifleticilerin tesiriyle mide içeriği geri gelip akciğerlere kaçabileceğinden midenin boş olması çok ehemmiyetlidir. Epidural anestezi ile sezaryen olacak dahi olsanız ihtiyat olarak midenizin boş olması gerekir.

Sağlık Kurumunda yatış operasyonlarınız bitirilip odanıza alındıktan sonra hazırlık evresi başlar

Preoperatif operasyon evveli hazırlık

Odanıza yerleştikten sonra hemşire gelerek gidişatınız ile alakalı hikayenizi alır ve zorunlu onay formlarını imza attırır. Daha sonra operasyon sahasının pakliğini hakimiyet eder. Şayet kesi alanında tüyler varsa bunları traş eder. Şayet hekiminizin bu istikamette bir istemi varsa barsaklarınızı boşaltmak için lavman yapar. Lavman makattan barsağın son kısmı içine verilen az ölçüde bir akışkan biçiminde yapılır ve çok fazla rahatsızlık verici bir uygulama değildir. Sezaryen işlemleri evveli lavman yapılması koşul değildir. Lavman yapıldıktan sonra tuvalete giderek barsaklarınızı boşaltmanız beklenir. Bunun için genelde 5 dakika yeterli olmaktadır. Daha sonra operasyona giderken giyeceğiniz önlük giydirilir. Operasyon sıranız geldiğinde ameliyathane personeli sedye ile sizi ameliyathaneye götürür. Sedyeye geçmeden evvel tuvalete giderek mesanenizi boşaltmanız zorunludur.

Ameliyathanede hazırlık
Operasyon salonuna eriştiğinizde buranın hipotez ettiğinizden daha kalabalık olduğunu fark edeceksiniz. İlk evvel sedyeden operasyon masasına geçmeniz istenir. Daha sonra kolunuzdan ince bir katater girilerek serum bağlanır. Öteki kolunuza ise tansiyon aleti takılır. Göğüs kafesi üzerine operasyon sırasında kalp atımlarınızı monitörde izlemek için minik transducerler yapıştırılır. Baş parmağınıza ise kanınızdaki oksijen ölçüsünü ölçen bir mandal takılır. Epidural anestezi uygulanacak ise oturur ya da yan uyur pozisyonda takılabilir. Genel anestezi ise takılan bu ince katater dayanağı ile damar yolundan yapılır. Epirural kateter takıldıktan ya da genel anestezi yapılacaksa anestezi uzmanı sizi yattırdıktan sonra mesanenize sonda takılır.
Tüm karın bölgesi meme altından bacakların yarısına kadar antiseptik solüsyon ile arınıldıktan sonra yalnızca operasyon sahası sarihte kalacak biçimde sterilize örtüler örtülür. Artık bebeği çıkartmaya başlamak için her şey hazırdır. Bu düzeyde değişik uygulamalar vardır. Bazı hekimler bebeğe az anestezi gitsin diye tüm hazırlıkları hasta daha yatmadan yaparlar. Sonda takılması, hastanın boyanması ve örtülmesi harekâtlarını hasta açıkgözken yaparlar. Bu yaklaşım daha önceki tip anestezi ilaçları için geçerli olabilir ancak çağdaş ve tehlikesiz ilaçların kullanılması vaziyetinde bu cins bir yaklaşım hastaya rahatsızlık ve evham vermekten başka bir işe haylaz. Bazı hekimler ise sondayı daha hasta odasındayken taktırmayı seçim ederken kimileri de hiç idrar sondası taktırmaz.

Sezaryen
Tüm hazırlıkların tamam olduğu hekimler ve hemşire tarafından son kere hakimiyet edildikten sonra harekâta başlanır. Legal olarak işlemde en az biri uzman olmak koşuluyla iki hekim hazır bulunmak zorundadır. Legal lüzumluluk böyle olmakla beraber tüm sezaryen işlemleri operasyonu yapan ve ona asiste eden iki kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından yapılır. İlk evvel cilt kesilir. Netin yeri kasık bölgesinde ortadaki kemiğin iki parmak üzeridir. Bu genelde kasık tüylerinin başladığı çizgiye denk gelen alandır. Netin büyüklüğü takribî 10 santimetre kadardır. Ardından sırasıyla ciltaltı yağ dokusu ve karın duvarın en güçlü katmanı olan rektus adaleyi kılıfı fasya kesilir. Daha sonra karın adaleleri rektus adaleyi ve karın çeperi pariyetal periton açılarak karın boşluğuna girilir. Rahimin üzerini örten ince çeper katmanı visseral periton kesilerek rahim adalesine myometrium ulaşılır. Ardından bu katman da açılarak bebeği çevreleyen keseye ulaşılır.Kese patlatıldıktan sonra bebeğin kafası ve ardından gövdesi doğurtulur. Bebek doğurtulurken asiste eden hekim rahmin tepesinden bastırarak cerraha dayanakçı olur. Şayet sezaryen epidural anestezi ile oluyor ise bu düzeyde karın bölgenizde bir baskı sezebilirsiniz. Bebek, doğurtulduktan sonra hemen göbek kordonu bağlanıp kesilerek ameliyathanede bulunan bebek hekimine teslim edilir. Bebek doğduktan hemen sonra size gözetici antibiyotik yapılır.

Bebeğin eşi plasenta çıkartıldıktan sonra rahimin içi arınılır ve kapatma işlemine başlanır. Kesilen katmanlar tek tek dikilir. Evvel uterus adaleyi kapatılır. Ardından kanama hakimiyeti yapılır. Kanayan yerler varsa buralara ek dikişler atılır. Kanama olmadığından emin olunduktan sonra visseral periton dikilir Bazı hekimler bu katmanı dikmeden vazgeçebilir.Yapılan çalışmalarda vissereal peritonun dikilmesi ile dikilmemesi arasında rastgele bir fark olmadığı bulunmuştur. Karın boşluğu arınıldıktan sonra pariyeteal periton ve ardından adale katmanı dikilir Bazı hekimler bu katmanları dikmeden vazgeçebilir. Yapılan çalışmalarda pariyetal peritonun ve adalenin dikilmesi ile dikilmemesi arasında rastgele bir fark olmadığı bulunmuştur. Daha sonra adale kılıfı altındaki kanayan alanlar koterize edilerek kanama hakimiyeti sağlanır. Adale kılıfı dikilerek kapatılır. Kapatma işleminin en ehemmiyetli evresi budur. Bu katman karın içi uzuvların fıtıklaşmasını yasaklayan katmandır. Ardından cilt altı kanamalar hakimiyet edilerek bu kat da dikilir ve gizeme cilde kazanç. Cilt boydan boya dışarıdan ve uçlarında hiçbir dikiş ipliği görülmeyecek biçimde estetik olarak kapatılır ve harekât bitirilir. Cilt dikişlerinin daha sonra alınması gerekmez. Bunlar siz fark etmeden kendiliğinden beden tarafından eritilirler.

Ulus arasında bu dikiş cinsi kusurlu olarak laser dikiş olarak öğrenilmektedir. Laser dikmeye ve birleştirmeye değil kesmeye yarayan bir tekniktir. Laser dikişi diye birşey yoktur. Yapılan estetik dikiştir.

Uygulamalar arasında fark olmasa da kullanılan dikiş malzemesi arasında hekimler arasında ciddi farklar vardır. Bazı hekimler fasya katmanı dışında tüm katmanlarda katgüt ismi verilen organik bir materyal kullanmayı seçim ederler. Bu dikiş materyali koyun ve sığırların barsaklarından üretilmektedir. Organik olduğu için tepkin büyüme ihtimali bulunur. Gelişmiş ülkelerde yaygın kullanımı uzunca bir müddet evvel terk edilmiştir. Çılgın dana salgınından sonra operasyonlarda kullanılmaması önerilmektedir. Önerilen materyal bizim de her katmanda seçim ettiğimiz sentetik materyallerdir. En sık vicryl ismi verilen iplik kullanılır. Bu iplik hem katgüte göre daha güçlü hem de daha tehlikesizdir. Katgüt seçim eden hekimler fasya katmanını vicryl ile dikerler. Fasya katgüt ile dikildiğinde fıtık olma ihtimali çok yüksektir. Katgüt ile vicryl arasındaki en ehemmiyetli tanımlayıcı etken maliyettir. Katgüt çok ucuz bir materyalken vicryl oldukça pahalıdır.

Sezaryen harekâtında kesilen katmanlar
Cilt
Cilt altı yağ dokusu
Fasya adale kılıfı
Karın ön duvarı adaleyi Rektus adaleyi *
Pariyetal periton Karın çeperi *
Visseral periton Rahimi çevreleyen çeper *
Myometrium Rahimi oluşturan adale
Amniyon kesesi Bebeği çevreleyen çeper **

* Kapatılırken dikilmeden vazgeçilebilir.
** Katman olarak sayılmaz.

Operasyondan hemen sonra
Cilt dikişi bitirildikten sonra hemşire yaranın üzerini antiseptik solüsyon ile pakler ve pansuman materyali ile kapatır. Ardından hastanın bedenini sterilize su ile siler. Bu esnada şayet genel anestezi uygulanmış ise hasta uyanmaya başlamıştır. Ameliyathaneden çıktıktan sonra ayılma odasında 30 dakika kadar gözlem altında bekletilip tüm belirtilerin balansta olduğu görülünce hasta odasına çıkartılır ve yatağına alınır.

Odada
Harekâtın olduğu gün operasyon sonrası postop sıfırıncı gün olarak kabul edilir. Odanıza geldiğinizde şayet idrar sondası takılmış ise bu yerinde olacaktır. İdrarınız varmış gibi sezebilirsiniz ancak bu yanılsamadır ve sonda mesanede biriken idrarı boşaltmaktadır. Bugünde damardan serum uygulaması devam eder. Postop yarıyılda takribî 3 litre akışkan alırsınız. Kendinizi iyi sezdiğinizde azar azar su içebilirsiniz. Operasyondan 6-8 saat sonra rejim 1 ismi verilen komposto, hoşaf gibi akışkan maddeler verilecektir. Bu gün su ve size sağlık kurumu tarafından verilenler dışında başka rastgele bir besin maddesi almamalısınız bazı hekimler operasyon sonrası 24 saat zamanla ağızdan hiçbir şey vermemeyi seçim ederler. Bazı hekimler ise hasta gaz çıkarana kadar ağızdan beslemeyip damardan akışkan verirler. Operasyondan 6-8 saat sonra sondanız çıkartılabilir ya da ertesi güne kadar yerini yakalanabilir.

Operasyondan 6-8 saat sonra hemşireler sizi ayağa kaldırıp oda içini gezdirirler. Mobilizasyon ismi verilen gezebilme izni son derece ehemmiyetlidir. Operasyon sırasında hem karın boşluğu açıldığı ve barsaklar havayla temas ettiği hem de operasyonda kullanılan gaz hafifleticilerin tesiri ile barsak hareketleriniz durur. Ne kadar erken mobilize olursanız barsak hareketlerinin sıradana dönmesi o kadar kolay ve ivedi olmaktadır. İlk kere ayağa kalktığınızda baş dönmesi ve göz kararması yaşayabilirsiniz. Bu basmakalıp bir gidişattır. Kendinizi ayağa kalkacak kadar güçlü sezmiyorsanız zorlamayın. Yatak içinde bacaklarınızı hareket ettirmeniz de ilk gün için yeterli olabilir bazı hekimler hastayı 24 saat ayağa kaldırmamayı seçim edebilirler. Yatak içinde sağ ya da sol yanınıza dönmenizin rastgele bir mahzuru ya da tehlikeyi yoktur.

Ağrı operasyon sonrası hasta ve hasta yakınlarının en çok çekindiği mevzudur. Şayet sezaryeniniz epidural anestezi ile yapılmışsa bu mevzuda evham yaşamanıza gerek yoktur. Epidural kataterden aralıksız düşük ölçüde ağrı kesici verilmektedir. Şayet verilen ölçü yeterli gelmez ise epidural katatere ilaç yollayan aygıtın düğmesine basarak kendiniz ek dozlar verebilirsiniz. Genel anestezi ile yapılan operasyonlar sonrasında hastaya PCA patient controlled analgesia, Hasta hakimiyetli ağrı giderimi uygulanır. Bu damar yoluna bağlanan ikinci bir boru desteğiyle ağrı kesici verilmesidir. Hortumun ucu PCA makinesine bağlıdır. Bu makineden çıkan bir düğme sizin elinize verilir. Ağrı sezdiğinizde bu düğmeye basarak PCA aletinin damar yolundan ağrı kesici ilaç yollamasını kendiniz sağlarsınız. Aygıtın emin aralıklarla ve toplamda yollayabileceği azami ilaç ölçüyü anestezi hekimi tarafından evvelden ayarlanmıştır. Bu sebeple siz düğmeye fazla da bassanız makine ayarlandığı dozdan aşırısını vermez PCA maliyeti artıran bir unsur olduğundan her hekim ve sağlık kurumu tarafından rutin olarak uygulanmaz. Bazı sağlık kurumularda ek fiyat karşılığı sunulur. Şayet PCA uygulanmamışsa emin aralıklarla kalçadan size güçlü ağrı kesici iğneler yapılır.

Odanıza geldikten sonra kendinizi iyi sezdiğinizde bebeğiniz yanınıza getirilir ve onu emzirmenize dayanakçı olunur. Emzirirken karnınızda ağrı dinleyebilirsiniz. Sütün memeden dışarı atılmasını sağlayan hormon ile rahimin kasılmasını sağlayan hormon aynıdır. Bu sebeple emzirirken rahminiz de kasılır ve siz bunu ağrı olarak sezebilirsiniz. Bu rahmin kendini toplamasını süratlendiren ve kanamayı eksilten bir özelliktir. Şayet isterseniz bebeğinizi hiç bebek odasına yollamayıp 24 saat kendi odanızda ve yanınızı yakalayabilirsiniz.

Operasyondan hemen sonra kesi hattı üzerine emin bir müddet kum torbası gibi ağrılıklar konulması sıkça yapılan bir uygulamadır ancak iyi kanama hakimiyeti yapıldığında hastaya afaki ağrı sezdirmesi dışında bir işlevi yoktur.

Operasyondan sonraki ilk saatlerde sizinle ilgilenen hemşire sık aralıklarla odanıza gelerek nabzınızı sayar, tansiyonunuzu ölçer ve ters giden rastgele bir şey olup olmadığını hakimiyet eder.

Postop 1. gün
Operasyonun ertesi günü sabah hekiminiz yara yeri üzerindeki flasteri çıkartır, antiseptik solüsyon ile siler ve üzerine gözetici bir sprey sıkar. Yara yeriniz artık kapatılmaz, sarih vazgeçilir bazı hekimler pansumanı 2-5. günde açmayı seçim ederler, ya da postop1. günde pansuman yapıp yine kapatırlar. Bu sabah sondanız ve epidural katateriniz çıkartılır. Damardan akışkan uygulamasına son verilir ve Rejim 2 ismi verilen yumuşak yiyecekleri almaya başlarsınız. Hastabakıcılar sizi yatağınızda siler ve kendi gecelik ya da pijamanızı giydirir.

Barsak hareketleriniz başlayıp gaz çıkardıktan sonra rejim 3 ismi verilen basmakalıp yiyecekleri almaya başlayabilirsiniz. Rejim 3 almak için gaz çıkartılmasını beklemek koşul değildir. Erken mobilize olan hastaların büyük bir kısmında gaz çıkartmakta mesele yaşanmamaktadır.

Bu gün size düşen en ehemmiyetli görev muhtemel olduğunca çok yürümektir. Yataktan kendiniz tek başınıza kalkabilirsiniz. Bunu yapamadığınızda odadakilerden ya da hemşirelerden dayanak isteyebilirsiniz. Gaz çıkışı olmayan hastalar karında şişlik ve ağrı meseleyi yaşayabilirler. Kendiliğinizden gaz çıkartamazsanız bazı ilaçlar ve lavman uygulayarak süreç süratlendirilebilir.

Postop 2. gün
Bugün süratle iyileştiğinizi ve pek çok aktivteyi kendi başınıza reelleştirebildiğinizi fark edeceksiniz. Postop 2. günde ayakta duş biçiminde banyo yapabilirsiniz. Bunun hiçbir mahzuru yoktur. Duş yapmak kendinizi iyi sezmenize dayanakçı olur bazı hekimler 1 haftaya kadar duş yapmaya izin vermezler. Şayet genel gidişatınız iyi ise ve ciddi bir problem yoksa bugün taburcu olup konutunuza gidebilirsiniz.

Postop 3. gün
Gidişatınız artık çok iyidir. Her işinizi kendiniz yapabilirsiniz. İsterseniz her gün duş yapabilir, canınız ne isterse yiyebilirsiniz. Bebek hekiminiz bebeğinizin taburcu olmasına izin verirse taburcu olabilirsiniz. Şayet bebeğinizde yeni doğan fizyolojik sarılığı varsa hekiminiz bebeğinizi eve göndermeyebilir. Bu vaziyette şayet isterseniz siz de sağlık kurumunda kalabilirsiniz.

Eve gidince
Eve gittikten sonra hekiminizle olan ilk hakimiyetinize kadar bazı noktalara özen göstermeniz zorunludur.

Ağır fiziksel etkinlikten kaçının. Ancak bu yataktan ya da oturduğunuz yerden kalkmayın demek değildir.

Kanamanız rengi giderek açılarak 2-3 hafta kesintisiz sürebilir, ara ara kesilip sonra tekerrür başlayabilir. Bunlar tamamen olağandır.

Gebelik zamanınca kullandığınız demir ve vitamin ilalarını almaya devam edin.

Ağrı kesici olarak hekiminizin taburcu olurken verdiği ilaçları kullanabilirsiniz.

Bebeğinizi kumpaslı olarak emzirin. Sütünüzün bütün olarak gelmesi 2-3 gün alabilir kaygılanmayın.