Böcek sokmaları

Böcek sokmaları özellikle yaz ve güz başlarında tarlada çalışan, tatil ve piknik yapan insanlar için sevinç kaçırıcı bazen de hayatı tehdit edici bir mesele olmaktadır. …

Böcek sokmaları özellikle yaz ve güz başlarında tarlada çalışan, tatil ve piknik yapan insanlar için sevinç kaçırıcı bazen de hayatı tehdit edici bir mesele olmaktadır. Ülkemizde de en ehemmiyetli böcek sokmaları yaban arısı, eşek arısı ve bal arısı ile ortaya çıkmaktadır.

Böcek sokmalarından sonra yerel tepkin, sistemik tepkin ve sistemik toksik tepkin oluşabilmektedir. Seyrek olarak böcek sokmasından 1 ya da 2 hafta sonra serum hastalığı ya da anafilaksi ortaya çıkabilir

Böcek sokmasından sonra ortaya çıkan tepkin bireyden bireye ve böcekten böceğe farklılık gösterir. Isırıklar tek tek ya da bir böcek, bir alanda birden çok ısırık yaptığı için gruplar halindedir. Bebekler genellikle tepkin göstermezler, ufak çocuklar gecikmiş fazla duyarlılık tepkini, büyük çocuklar hem gecikmiş, hem süratli fazla duyarlılık tepkini gösterirler. Olağan tepkin ağrı, şişme ve sokulan bölgede çevresinde oluşan renk farklılığıdır.

Bölgenin su ve sabunla yıkanması en kolay ve tesirli rehabilitasyondur, buz uygulanması şişliği ve ağrıyı eksiltebilir.

Geniş yerel tepkin; sokulan bölgenin çevresindeki geniş bir alanın da etkilenmesi vaziyetidir misalin dizden sokulan bir kimsede tüm bacağın şişmesi. Bu gidişatta rehabilitasyon sıradan tepkindeki gibidir. Ancak yakınmaları eksiltmek için ağızdan bazı ilaçlar vermek gerekebilir. Bu ilaçlara bir hekimin karar vermesi uygun olur.

Bal arısı soktuktan sonra ten içinde kalan iğneyi çıkartma mücadeleleri daha çok, venomun ten içine sokulması ile sonuçlanmaktadır.

Karınca ile sokulmadan 30-60 dakika sonra yerel kaşıntı ve ufak su toplamış kabarcık vezikül ortaya çıkmaktadır. Bunu 8-24 saat sonra püstül yaradılışı izler. Karınca sokmasından sonra ikincil enfeksiyonlara mani olmak için bol su ve sabunla yıkanmalı, içi su dolu kabarcık bunalmamalıdır. Topikal steroidli merhemler ve ağızdan H1 antihistaminikler kaşıntıyı eksiltmek için kullanılabilir.

Böcek sokması sonrası olan alerjik bulgular nelerdir?
Böcek sokması olan bölgeden uzakta şişme, kızartı, ürtiker, kaşıntı, kolik biçiminde karın ağrısı, kusma, ishal, göğüste sıkışma hissi, soluk almada güçlük, hırıltılı solunum, at sesi larinks ödemi belirtisi, dilde şişme olabilir. Bu belirtiler, ciddi alerjik tepkin ve anafilaksi belirtileridir ve birkaç dakika içinde ortaya çıkar. Nabzın alınamaması ve kan tazyikinin düşmesi, şuur fluluğu ve kalp durması hayatı tehdit eden belirtilerdir.

Anafilaksi büyüyen her böcek sokması acil rehabilitasyonu yapıldıktan sonra alerjiste sevk edilmelidir.

Böcek sokmalarından nasıl sakınabiliriz?
Otların üzerinde sarih kundura ve üryan ayakla yürünmemeli.

Pikniğe, çocuk bahçesine giderken parlak renkli, kol ve bacağı sarihte vazgeçen giyecekler giyilmemeli.

Yakında uçuşan arı görüldüğünde panik yaratıp, kaçması için atağa geçilmemeli yaban arıları kendilerine saldırıldığında sokmaktadırlar, bir yüzeye yapışmışsa zarifçe kaldırılmalıdır.

Ağzı sarih kalmış tatlı meşrubatlar yine içilmemelidir.

Çöp tenekelerin ağzı sıkıca kapalı yakalanmalıdır.

Ev dışında yenilen gıdaların kolileri sıkıca kapatılmalı, uzun vakit ağzı sarih vazgeçilmemelidir.

Pikniğe, parka giderken tatlı ve nebat kokulu parfümler bunalmamalıdır.

Evlerin ve otomobillerin sırçaları kapalı olmalıdır.

Böcek sokmalarında anafilaksi büyüdüğünde rehabilitasyon nasıl olmalıdır?
Böcek sokmasına bağlı anafilakside rehabilitasyon:

ABC Airway= havayolu sarihliği, Breathing= solunum, Circulation=dolaşım sağlanması
Bacakların yükseğe kaldırılması,
Sokulan bölgenin üst kısmına turnike uygulanması,
Oksijen yardımı sağlanması,
Ayrıca, hastaya uygulanacak ilaçlara bir hekimin karar vermesi gerekir.
Hastalar anafilaksiye müteveccih lüzumlu rehabilitasyonları yapıldıktan sonra en az 48 saat gözlem altında yakalanmalıdır. Daha evvel anafilaksi geçiren bir şahsın yanında her zaman hazır enjektör edilebilir adrenalin bulunmalıdır. Bu preparatlar ülkemizde yoktur. Daha evvel anaflaksi geçirmiş hastalar için Türk Eczacılar Birliği ya da işletmeler aracılığı ile bu preparatlar sağlanabilmektedir.