Addison hastalığı: böbreküstü bezi yetersizliği

TANIMLAMA Böbreküstü bezinin primer hastalığına bağlı eksik çalışması surumudur.Böbrek üstü bezinin tamamının veya bir kısmının zararı sebebiyle oluşur. % 80 olayda bağışıklık sisteminde bozukluk ana nedendir. …

TANIMLAMA
Böbreküstü bezinin primer hastalığına bağlı eksik çalışması surumudur.Böbrek üstü bezinin tamamının veya bir kısmının zararı sebebiyle oluşur. % 80 olayda bağışıklık sisteminde bozukluk ana nedendir. Verem ikinci sıradadır. AİDS, son senelerde artan sebeplerdendir
• Sürrenal krizi- Böbrek üstü bezini yetmezliğinin ani ve şiddetle büyümesi neticeyi oluşan ciddi bir taplodur.
• Genetik: Genetik geçiş kanıtlanmıştır.
• Yaş: Her yaşta görülebilir
• Cinsiyet: Bayanlarda daha fazladır

BULGU VE BELİRTİLER
• Güçsüzlük
• Bitkinlik
• Kilo kaybı
• Tansiyon düşmesi
• Tende koyulaşma
• Zayıflama
• Kusma
• İshal
• Soğuğa hoşgörünün eksilmesi

SEBEPLERİ
•Bağışıklık sisteminde bozumaya bağlı böbrek üstü yetmezliği
•Nedeni bilinmez böbrek üstü bezi eksik gelişmesi
• Mantar hastalığı histoplazmoz. blastomikozis
• Sarkoidoz hastalığıının böbrek üstü bezine sirayet etmesi
• Böbrek üstü bezi içine kanama
• Hemokromatozis hastalığı
• Operasyonla her iki böbrek üstü bezinin alınması.
• Böbrek üstü bezi urları
• Bazı hastalıklaraVerem Sarkoidoz vs bağlı böbrek üstü bezinine protein tabiatında madde birikmesi Amiloidoz
•AİDS

TEHLİKE ETMENLERİ
• Bağısıklık sisteminde bozukluğa bağlı Böbrek üstü yetmezliğinde aile öyküsü vardır
• Uzun zaman steroid kullanımı, ciddi infeksiyon, travma veya cerrahi operasyonlar sonrası

TANI

LABORATUAR
• Düşük serum sodyumu 130 mEq/ L’den az
• Yüksek serum potasyumu 5 mEq/l_’den fazla
• BUN yükselir
• Kortizol düşer, renin yükselir
• ACTH seviyesi yükselir
• Orta derecede nötropeni

ÖZEL TESTLER
• Cosyntropin isimli madde 0,25 mg damardan injekte edilir.Enjeksiyondan evvel ve sonra kortizol seviyesi ölçülür. Addison hastalığında düşük veya olağan bulunur.

GÖRÜNTÜLEME
• Batın bilgisayarlı tomografisimde böbrek üstü bezlerinde anormal büyüklük veya ufaklık.
• Batın grafisinde böbrek üstü bezinin olduğu bölgede kireçlenme odakları.
• Göğüs grafisi: kalp konturlarının küçülmesi

REHABİLİTASYON
• Ayaktan rehabilitasyon hafi veya orta vakalrda yapılır
• Adrenal krizde sağlık kurumuna yatırmak koşuldur.

GENEL TEDBİRLER
. Adrenal yetmezliği, glukokortikoid ve mineralokortikoid ile rehabilitasyon edilir

ETKİNLİK
Tolore edebildiği kadar

PERHİZ
Sodyumve Potasyum balansı sağlayacak perhiz önerilir.

SEÇİM EDİLEN İLAÇLAR
• Hidrokortizon Fludrokortizon Prednisone gibi kortizon preparatları kullanılır.
• Karaciğer hastalığı olanlarda doz eksiltilir.
• Kullanılan doz yavaş yavaş eksiltilir

TEMKİN / KAÇINMA
• Addison hastalığının tedbiri öğrenilmemektedir.

BEKLENEN BÜYÜME VE PROGNOZ
• Uygun rehabilitasyonda neticeler iyidir
• Aktuf verem ve mantar infeksiyonlarında ilaç rehabilitasyonu gerekir

KAYNAKLAR
Felig, P., Baxter, J.D, Broadus, A.E., et al, eds: Endoçrinology and metabolism. 2 nd Ed. New York, McGraw-HİII, I987
• Hershman, J.M.: Endocrine Pathophysiology: A Patient- Oriented Approach, 3 rd Ed Philadelphia, Lea Febiger, I988
Yazarı Dr. E. Lightner