SARI HUMMA

Bulaşma Yolu: Mikroplu yemek ve suyun harcanması ile bulaşır. Zaman zaman dışkı-ağız yoluyla da bulaşma reelleşebilir. Kanalizasyon atıklarıyla kirlenmiş sulardan yakalanan kabuklu hayvanlar, ehemmiyetli infeksiyon kaynağıdır. Sinekler, infeksiyonu gıdalara aktarabilir ve bu da insanda infeksiyon oluşturmaya yetebilir. Çok rakamda insan aynı içme suyunu kullandığında kontamine suları karahumma salgınlarına neden olabilir.

Hastalığın Seyri: Şiddet derecesi spektrum gösteren sistemik bir hastalıktır. Ağır olayların başlangıcı kademe kademe büyür. İlk bulgular şunlardır: Ateş, baş sızısı, halsizlik, iştahsızlık, uykusuzluk. Erişkinlerde ve büyük çocuklarda kabızlık ishalden daha sık görülür. Rehabilitasyon uygulanmazsa, hastalık; kesintisiz ateş, kalp atışının yavaşlaması bradikardi, karaciğer ve dalak gelişmesi hepatosplenomegali, karın semptomları ve bazı olaylarda zatürreye kadar gidebilir. Olayların %50’sinde gövdede bastırıldığı zaman yok olan pembe beneklerpapüller ortaya çıkar. Üçüncü haftada, rehabilitasyon edilmeyen olaylarda ek olarak mide-bağırsak tutulumu ve başka karmaşıklıklar büyür, bunlar da vefatla sonuçlanabilir. Karahumma olan şahısların %2-5’i kronik taşıyıcı olur mikrop safra yollarında kalabilir.

Coğrafi Dağılım: Dünyanın her yerinde görülebilir. Yemek hazırlanan yerlerin makûs hijyen şartlarına sahip olduğu ve kanalizasyon atıklarının sıhhi standartlara bağlı olmadığı yerlerde daha çok tesadüfülür. 

Yolcular için Tehlike: Hastalıklı bölgelere gidecek tüm yolcular potansiyel karahumma tehlikeyi altındadırlar, ancak tehlike, konaklama, sıhhi tesisat ve besin hijyeni standardının yüksek olduğu turist ve iş merkezlerinde düşüktür. Tehlike özellikle, Kuzey ve Batı Afrika, Güney Asya ve Peru da yüksektir. Aşılanmış fertler bile kontamine su ve gıda tüketiminden kaçınmalıdır.

Profilaksi: Karahumma tehlikesinin yüksek olduğu bölgelere gidecek olan yolcular, özellikle de bir aydan fazla kalacak kimseler, beceriksiz hijyen şartlarına maruz kalanlar, antibiyotiğe mukavemetli organizmaların var olabileceği yerleri ziyaret edecek olan kimselerin kesinlikle aşı yaptırmaları gerekir.

Önlemler: Yemek ve su yoluyla bulaşan infeksiyonlara karşı alınması gereken tüm tedbirlerin alınması gerekir.