Boğaz Sızıları Nedenleri Nelerdir?

Hiçbir antibiyotiğin durduramayacağı bakteriyel bir hastalık düşünün. “Diyelim ki bir hayli enfeksiyon hastalığının mesulü olan bakteriler güçlü antibiyotik ordumuzdan korunmayı bildi.” Bu hipotez reelleşirse, enfeksiyona neden olan mikropları hiçbir antibiyotik yok edemez.

Bu ürkütücü senaryo bir gün hakikat olabilir. Verem, gonore, pnömoni ve menenjit gibi giderek artan rakamda enfeksiyonda, daha evvel bu hastalıklarla gayrette yaygın olarak kullanılan antibiyotiklere dirençli suşlar gelişmiştir.

Direnç meseleyi özellikle, hastalar arasındaki yakın temas sebebiyle sağlık kurumularda sık olarak görülür ve yaygın antibiyotik kullanımı direnç büyümesini basitleştirir. Tüm dünyada analistler, bu meseleyi analiz etmeye ve özellikle sağlık kurumu civarlarında antibiyotik mukavemetini hakimiyet altına almaya çalışıyorlar.

ANTİBİYOTİK MUKAVEMETİ NEDİR?

Antibiyotik mukavemeti antimikrobik direnç de denir enfeksiyona yol açan mikroorganizmaların yeni etraflara geçim sağlamasıdır. Bakteriler, antibiyotiğin atağına karşı koyabilmek için hücre yapılarını değiştirebilmektedir. Bir bakteri ilaca karşı direnç kazandıktan sonra, o ilaç artık enfeksiyonun rehabilitasyonunda tesirli olmamaktadır. Bazı direnç tipleri öteki bakterilere de geçebildiğinden, giderek artan rakamda enfeksiyon artık antibiyotiklerle rehabilitasyon edilememektedir. Direnç çok fazla bireyi etkileyebildiğinden, dünya çapında ehemmiyet kazanmakta ve cemiyet sıhhati açısından büyük risk oluşturmaktadır.

NEDEN EHEMMİYETLİDİR?

Bakteriyel hastalıklar yalnızca hudutlu rakamda antibiyotikle rehabilitasyon edilebilmektedir. Dirençli bakterilerin yol açtığı bir enfeksiyon söz mevzusuysa, rehabilitasyonda daha toksik ve pahalı ilaçların kullanılması gerekebilir. Bu vaziyet, sağlık kurumunda daha uzun müddet kalınmasına ve yüksek maliyete yol açabilir. Bunun yanı gizeme, antibiyotik mukavemeti öteki bakteriyel enfeksiyonlara da dağılabilir. Ender görülen bazı hadiselerde, hastalığa neden olan dirençli bakterileri yok edecek kadar tesirli antibiyotik bulunmadığından, bazı bakteriyel enfeksiyonlar rehabilitasyon edilemez vaziyete gelebilir.

BAKTERİ NASIL DİRENÇ KAZANIR?

Bulunduğumuz etrafta aralıksız olarak bakterilere maruz kalırız. Bu bakteriler zaman zaman enfeksiyona neden olur. Antibiyotiğin uygun olmayan şekilde kullanımı, bakterinin yok olmamak ve kuvvetlenmek için direnç geliştirmesine yol açar. Direnç geliştirmiş bakteriyi daha sonra aynı antibiyotikle yok etme teşebbüsü galibiyetsizlikle sonuçlanacaktır. Bu sebeple, antibiyotikler yalnızca enfeksiyonun rehabilitasyonunda lüzumlu olduğu zaman kullanılmalıdır. Soğuk algınlığı gibi viral enfeksiyonlar antibiyotiğe cevap vermez.

ÖNLEMEK İÇİN NE YAPILABİLİR? 

Soğuk algınlığı ya da öteki bir hayli viral enfeksiyonda antibiyotik kullanmayın. Hekiminiz viral enfeksiyon olduğunu ve antibiyotik gerekmediğini söylediğinde, antibiyotik kullanmakta ısrar etmeyin. 

Antibiyotik gerektiğinde, reçetede belirtildiği gibi kullanın ve kendinizi daha iyi hissetseniz de antibiyotik bitmeden rehabilitasyonu kesmeyin. 

Hekime danışmadan antibiyotik almayın. Başkalarına reçetelenen ya da rastgele bir hastalıktan çoğala kalan antibiyotiği kullanmayın. Antibiyotikleri daha sonra kullanmak üzere gizlemeyin. 

Antibiyotik kullandığınız günler antibiyotiğin eforu, görülen yan tesirleri ve bulguları geçirmedeki tesirliliğine ait bilgileri kapsayan bir günlük tutun. Bu günlüğü, antibiyotik kullanmanız istendiğinde tahlili için hekiminize verin. Antibiyotik hikayeniz, hekiminize hangi antibiyotiği reçetelemesi gerektiği mevzusunda destekçi olabilir.

Kaynak: JAMA 1998: 28014