Eritroblastoz

Eritroblastoz nedir ? Aynı zamanda Rh etmeni olarak da adlandırılmış olan eritroblastoz anne ve çocuğun kanlarının birbirine uymayışından dolayı yeni doğan çocuğun kırmızı kan hücrelerinin perişan …

Eritroblastoz nedir ?
Aynı zamanda Rh etmeni olarak da adlandırılmış olan eritroblastoz anne ve çocuğun kanlarının birbirine uymayışından dolayı yeni doğan çocuğun kırmızı kan hücrelerinin perişan olmasıdır.

Eritroblastoz başka hangi adlarla adlandırılır ?
a. Rh etmeni hastalığı.
b. Eritroblastoz fetalis.
c. Yeni doğan çocuklarda had sarılık.
d. Yeni doğan çocuklarda had kansızlık anemi.
e. Yeni doğan çocuklarda hemolyfic hastalık.

Rh etkeninin anlamı nedir ?
Bütün insanlar ya Rh pozitif veya Rh olumsuz dirler. Bunun anlamı şudur: Rh pozitif insanların kanında bir madde Rh maddesi vardır ki bu Rh olumsuz insanlarda bulunmamaktadır.

İnsanların ne kadarı Rh pozitifdirler ?
Yüzde 85′i. Geriye kalan yüzde 15′i Rh olumsuz dirler.

Bu kan etkenleri irsî midir ?
Evet.

Hangi koşullar “altında bir embriyonun veya yeni doğan “çocuğun Rh problemi olmaz ?
a. Anne Rh pozitifse.
b. Baba ve anne de Rh olumsuz ise.
Bir Rh olumsuz anneden ve Rh pozitif babadan doğacak bütün çocuklarda eritroblastoz büyür mü ?
Hayır. Bu hastalık çok az bir oranında büyür.

Bu gidişat neden ileri gelmektedir ?
Rh olumsuz bir anne rahminde Rh pozitif bir bebek taşımaktadır. Rh pozitif bebeğin kanından bir kısmı annesinin kanına karışarak Rh pozitif antikorların büyümesine yol açmaktadır. Sırayla bu antikorlar bu sefer çocuğun kan dolaşımına girecekler ve bebeğin kendi kan hücrelerini perişan edeceklerdir.

Bu gidişat yeni doğan çocuğa nasıl tesir eder ?
Çocuğun kırmızı kan hücreleri perişan olduğundan çocukta evvel kansızlık başka bir deyişle anemi ve bunun sonucunda da sarılık görülür.

Sarılık neden ileri gelmektedir ?
Bebeğin karaciğeri kan dolaşımı ile gelen bütün perişan olmuş hücreleri atamadığından bu gidişat kan dolaşımına büyük ölçüde safra boyasının girmesine yol açmaktadır.

Bu gidişat nasıl anlaşılıyor ?
Çocuğun yaşamının ilk yirmi dört saatinde rengi solarak sarımtırak bir renk alır. Bundan başka çocuğun karaciğeri ve dalağının fazla şişmiş olduğu görülür. Kan testleri çocuğun kanında antikorların bulunduğunu gösterir.

Rh etmeni hastalığından ileri gelen sarılık yeni doğumlarda tesadüfülen olağan sarılıktan nasıl ufalar ?
Çok en üst düzeyde olmasından ve doğumdan sonra çok erken ilk yirmi dört saat içinde belirmesinden.

Gebelik esnasında rahimdeki çocukta bu hastalığın olup olmadığı tespit edilebilir mi ?
Evet Her anne doğumdan evvel Rh pozitif mi veya Rh olumsuz mu olduğunu bilmelidir. Şayet kanı Rh olumsuz ise gebeliğinin son aylarında ve haftalarında kanı sık sık tetkik olmalı ve kanında antikor bulunup bulunmadığı tespit edilmelidir. Şayet antikorlar mevcutsa çocuğun bu hastalığa tutulması olasılığı vardır.

Eritroblastozun rehabilitasyonu nedir ?
Doğumdan hemen sonra bebeğin kanı değiştirilmelidir.

Kan değiştirilmesinin anlamı nedir ?
Bebeğin bütün, veya bütüne yakın, kanı alınır ve bunun yerine bir vericinin kanı nakledilir. Vericinin kanında bu riskli antikorlar bulunmadığı evvelden tespit edilmelidir. Bu operasyon ancak bir uzmanın gözaltısında ve hakimiyeti altında yapılmalıdır.

Kan değiştirilmesinde fazla kan verilmesi gerekebilir mi ?
Evet. Bazı hallerde sarılık iki veya üç gün sonra yine kendisini gösterebilir. Bu vaziyette ikinci bir kan başkalaşımı ve bazı ender hallerde bir üçüncü metamorfoz bile gerekebilir.

Kan değiştirmeyle eritroblastoz rehabilitasyon edilebilir mi ?
Evet. Çok erken yapıldığı takdirde takribî olarak her olay rehabilitasyon edilebilir.

Eritroblastoz rehabilitasyon görmediği takdirde ne alana gelebilir ?
Doğan çocuk kanının aşırısıyla perişan olmasından birkaç gün içerisinde ölebilir veya had sarılık beynin bazı kısımlarını rehabilitasyon edilemeyecek miktarda zedeleyebilir.

Beyinde ne gibi arızalar alana gelebilir ?
Çocukta izpazmos spacticity ve had miskinlik alana getirebilir. Bunlar daha sonra geri zekalılığa, ihtilâçlara ve beyin felcine dönüşebilir.

Kan metamorfozları beyin yaralanmalarını önleyebilir mi ?
Evet. Kandan antikorları ve sarılığa neden olan maddeleri çıkarmakla beynin yaralanması önlenmektedir. Ancak bu kan başkalaşımı çok erken yapılmalıdır ve sarılık yinelediği takdirde yenilenmelidir.

Rh etmeni hastalığı ölü doğumlara neden olabilir mi ?
Evet. Bazı hallerde bu hastalık çocuğun daha rahimdeyken can vermesine, veya doğumdan hemen evvel can vermesine neden olmaktadır. Bazı Rh olumsuz bayanlarda bu hastalıktan dolayısıyla ile birkaç ölü doğum olduğu görülmüştür. Hekimler şimdi bu gibi ölü doğumları önlemek için doğumdan evvel annenin karnını açarak rahimdeki çocuğa kan başkalaşımı yapmaktadırlar.

Bu hastalığı olan çocukların canlı olarak doğması gerçekleşebiliyor mu ?
Evet. Hastalık doğumdan evvel tespit edilebilinmişse çocuk, zamanından evvel sezaryenle veya erken doğum yaptırmakla, canlı olarak dünyaya gelebilmektedir. Bu gibi hallerde çocuk doğar doğmaz kanı değiştirilmektedir veya bu çocuğun da ölü doğacağı fobisi mevcutsa o zaman kan başkalaşımı doğumdan evvel yukarıyada gösterildiği biçimde yapılacaktır.

ilk doğan çocuklarda eritroblastoza tesadüfülmekte mıdır ?
Genellikle hayır. Çok hadiselerde bu hastalık ilk çocuktan sonra doğacak çocuklarda .görülmektedir. Şayet anneye Rh pozitif kan ihtiva eden bir kan nakli veya enjeksiyonu ilk doğumundan evvel yapılmışsa o zaman hastalık ilk dünyaya gelecek çocukta da görülebilecektir. Bunun sebebi de doğumdan evvel annenin kanma yapılan Rh pozitif kan nakli veya enjeksiyonu ile kanında riskli antikorların gelişmiş olabileceğidir.

Rh etmeninden başka eritroblastoz getirebilecek mekanizmalar var mıdır ?
Evet. Çok hallerde «ABO anlaşmazlığı» etmeni bu hastalığa neden olabilmektedir. Bu halde annenin kanı «O» grubundayken, çocuğun kanı «A» veya «B» grubundandır. Böylece bu hastalık başka bir sebeple alana gelmiş olur.

Bu hastalığın ABO anlaşmazlığından ileri gelme oranı nedir ?
% 5 ile 10 arası.

Kan başkalaşımı yapıldıktan sonra bebeğin ne kadar müddet sağlık kurumunda kalması lüzumludur ?
Bir hafta kadar. Böylece kansızlık veya sarılığın yinelememesi garanti altına alınmış olacaktır. Başka özel rehabilitasyon usullerine neden yoktur.

Eritroblastoz hastalığından iyileşen bir çocuğa annesi süt verebilir mi ?
Evet. Daha Öncekinden bu antikorların bunların bir kısmı anne sütünde bulunabilir memeden emzirme yoluyle çocuğun kanma erişmelinden korkulmaktaydı. Şimdi bu yolda çocuğa berişseler bile, bu antikorların rastgele bir hasar vermeyeceğini tespit .edilmiştir.

Rh olumsuz kanı olan” bir annenin rahminde bulunan ve büyük bir olasılıkla Rh etmeni hastalıkla doğabilecek bir çocuğun rehabilitasyon usulü var mıdır ?
Evet, bu çocuk annesinin rahmindeyken kendisine kan nakli yapma usulleri mevcuttur.

Rh’e alıngan olan bir annenin daha sonraki gebeliklerinin eritroblastoz ile sonuçlanmasını önleyebilmek için hassasiyet getiren antikorların büyümesini önlemenin takatleri var mıdır ?
Evet. Günümüzde mevcut metotlarla bir Rh olumsuz anneyi embriyonun Rh pozitif etkenine karşı muaf kılmak için usuller vardır. İlk çocuk doğduktan 72 saat sonra Rh olumsuz, anneye Rhogam olarak adlandırılan bir madde enjeksiyon yoluyla verilmektedir.İkinci bir gebelikten evvel bu enjeksiyon yapılan annelerin, bundan sonra doğacak çocuklarında Rh etmeni hastalığı bulunmayacaktır.