Botulinum Toksini

11.06.2023

595

Çılgın dana hastalığı insanlara bulaşabilen ruhsal bozukluklar ve görme kaybı gibi bulgularla kendini gösteren rehabilitasyonu muhtemel olmadığı için vefatla sonuçlanan bir hastalıktır.

İngiltere’de ilk olarak 1986 senesinde patlak veren ve sığır etinden insanlara da geçebileceği kabul edilen Çılgın Dana hastalığının başlıca sebebinin hayvancılığın bir sanayi haline geldiği Avrupa da sığırların ot yerine etle beslenmesi olduğu sanılıyor. Avrupa ülkelerinde et ve süt hayvanları ucuz ve karlı olduğu mazeretiyle, giderek artan şekilde, nebatsal yemler yerine kemik tozu ve insan tüketiminde kullanılmayan artık etlerden üretim edilen yemlerle besleniyor. Bir Hayli bilim adamı natürel beslenme şekline aykırı bu perhizin riskli hayvan hastalıklarının yayılmasına neden olduğunu düşünüyor.

BSE

BSE, Bovine Spongioforme Encephalopathie sözcüklerinin kısaltılması. Türkçesi: Sığırların beyinlerinde süngerimsi şekilde dejeneratif farklıların oluşmasıyla apaçık hastalık. Hastalığa tutulan sığırların hareketlerinde anormallik olduğu için, bu hastalığa millet arasında “çılgın dana” hastalığı denildi.

BSE’nin Kökeni

Çılgın dana hastalığına çok benzeyen ve yalnızca koyunlarda görülen Scarpie hastalığı, takribî 250 yıldır öğreniliyor. Bu hastalık, öbür hayvan cinslerine bulaşabiliyor. Scarpie hastalığından can vermiş bir koyun, sığırlar için hazırlanan yemlere katkı maddesi olarak kullanıldığında, hastalık sığırlara bulaşıyor.

BSE’nin Sığırlardaki Bulguları

Hastalığın ilk bulguları genellikle bulaşma tarihinden 4-6 sene sonra görülüyor. İlk bulgular, hayvanın temas sırasında çok korkması, dişlerini gıcırdatması ve saldırgan tutumlar göstermesi. Hastalığın ileri aşamasında sığırlar, burunlarını ve böğürlerini anormal bir şekilde yalar, kulak hareketleri süratlenir, baş ve kulakların duruşu anormalleşir. Hayvanlar çok fazla titrer ve bacaklarını hakimiyet edemezler. Çok kaşındıkları için, genellikle kafa tenleri yaralanmıştır. Sığırlar, hastalığın son düzeyine doğru düşer ve felç olur. Hastalığın başladığı tarihten 2-3 ay sonra da can verirler.

BSE İnsana Nasıl Bulaşır?

BSE hastalığının insanlara da bulaştığı öğreniliyor. BSE’nin insanlarda görülen şekli bayağı Creutzfeldt-Jakob hastalığına çok benziyor. Creutzfeldt-Jakob hastalığı ilk kere 1920’li senelerde iki Alman Nörolog tarafından tarif edilmişti. Bu hastalık, insanlarda olağanda 60 yaşından sonra görülüyor. Bayağı Creutzfeldt-Jakob hastalığının sebepleri hala öğrenilmiyor. Son zamanlarda genç insanlar da Creutzfeldt-Jakob hastalığının bulgularına çok benzeyen bir hastalık sebebiyle hayatını kaybedince, bilim adamları, BSE’nin insanlara da bulaştığı neticesine vardılar.

Creutzfeldt-Jakob Hastalığının Bulguları

Hastalığın ilk bulguları bitkinlik, uyku bozukluğu ve iştahsızlık. Hastalar, dizlerinde ağrı hisseder ve hareketlerini hakimiyet etmekte zorlanırlar. Ardından hafıza kaybı başlar. Hastalığın son aşamasında istem dişi adale hareketleri hastayı yatağa düşürür ve hasta yatağında vefatı bekler. Creutzfeldt-Jakob hastalığının bütün teşhisi ancak otopsiyle yapılıyor. Otopside, hastanın beyninin süngerimsi bir şekil aldığı görülür.

Hastalığa Tutulmamak İçin Neler Yapmalı?

BSE hastalığına en fazla İngiltere’de yetiştirilen sığırlarda ve orada üretilen yemlerde tesadüfüldüğü için, İngiltere’den ithal edilen koyun ve dana eti alınmamalıdır.

Bilim adamları, hastalıklı sığırlardan yapılan süt mahsullerinde ve et suyu tabletleri gibi mahsullerde çok az sayıda virüs bulunduğu için, hastalığın bu mahsullerden bulaşmasının muhtemel olmadığı görüşünde.

Beyin, dalak ve omurilik kapsayan mahsuller ise çok riskli. Sığır dokuları kapsayan kozmetik mahsullerinin de riskli olmadığını belirten bilim adamları, her olasılığa karşı nebatsal maddelerden yapılan mahsullerin seçim edilmesini öneriyor.