Unutkan mısınız ?

“Herşeyi unutuyorum, dikkatim dağınık” diyenlerdenseniz işte çözüm… Nörolog Doç. Dr. Serdar Dağ unutkanlık ve bunamaya karşı yapabileceklerimiz mevzusunda sualleri cevapladı: Unutkanlık bunamanın ilk belirtisi mi ? İleri yaş …

“Herşeyi unutuyorum, dikkatim dağınık” diyenlerdenseniz işte çözüm…

Nörolog Doç. Dr. Serdar Dağ unutkanlık ve bunamaya karşı yapabileceklerimiz mevzusunda sualleri cevapladı:

Unutkanlık bunamanın ilk belirtisi mi ?
İleri yaş grubunda görülen unutkanlıkta; öncelikle ve kesinlikle bunama başka bir deyişle demans olasılığını akla getirmek gerekir. Fakat yaşlılık yarıyılında bunalım da çok sık görülür. Hangi yaşta olursa olsun bunalım, unutkanlık yapar. Bunamada insanlar yakın geçmişi unuturken geçmiş zamanları en ince detayına kadar hatırlar. Bu surattan genç yaşlarda beyin bitkinliğine bağlı görülen unutkanlık bunama değildir. Genç yaşlarda görülen unutkanlığın altından beyin uru, epilepsi gibi ehemmiyetli hastalıklar çıkabilir. Ayrıca özellikle ileriki yaşlarda bedende sodyum, B vitamini, tiroit hormonu vb. maddelerin beceriksizliği de unutkanlığa sebep olabilir.

Bunama bütün olarak nasıl bir hastalık ?
Latincede mens akıl anlamındadır. Demans Latincede zekanın yitirilmesi anlamına kazanç. Demans kazanılmış ve işlev gören zekanın yitirilmesidir. Entellektüel işlevlerin kaybıdır. İleri yaş grubunda görülür. İleri yaşta görülmesi sebebi ile uzun seneler tüm demans cinslerinin beyinde oluşan fizyolojik ihtiyarlamaya bağlı olduğunu korunmuştur. Oysa yapılan araştırmalar günümüz ileri teknolojisi ile beynin araştırılması, demansın yalnızca yaşlılığa bağlı bir hastalık olmadığını göstermiştir. Nitekim yakın etrafımızda; yaşı sekseni aşmış fakat entelektüel işlevleri ve usu-fikri yerinde, unutmayan, belleğini gözeten bireylerin varlığı tek başına ihtiyarlamanın demans sebebi olmadığını destekleyen bir gözlemdir.

ALZHEIMER BUNAMA MI ?
Alzheimer ile bunama aynı hastalık mıdır ?
Alzheimer demans cinslerinden birisidir. Görülen demansın yarısından aşırısını Alzheimer tipi demans oluşturur. Bundan sonraki sırayı beyni besleyen damarların daralması veya tıkanması neticeyi iyi beslenememeye bağlı olarak büyüyen ‘vasküler damarsal bunama demans’ alır. Muayenehane gözlemlerime göre bu demans cinsi de sanıldığından fazladır. Bunun yanında vitamin noksanlığında beyni yakalayan enfeksiyon sonrasında bazı hastalıklarda da demans belirtileri görülür.

Alzheimer son senelerde gerçekten çoğaldı mı ?
Günümüzde rehabilitasyonun ve yaşam koşullarının büyümesi ile insanlar uzun yaşamaya başlamıştır. Bundan dolayı bunama da sık görülen bir hastalık haline gelmiştir. Demansın bir cinsi olan Alzheimer, tüm demansların yüzde 50′sinden aşırısını oluşturur. Demek ki bunama bulguları ile başvuran hastanın Alzheimer olma ihtimali de yüzde 50′den fazladır.

Alzheimer önlenebilir mi ?
Bu hastalık bunamanın büyük bir kısmını oluşturan, rehabilitasyona genelde cevap vermeyen, yalnızca belirtileri hakimiyet altına alınmaya çalışılan bir hastalıktır. Bu hastalıkta, bazı maddelerin beceriksizliği ve birikmesi neticeyi beyinde kalıcı zararların oluştuğu bilinmektedir. Ne Yazık Ki erken teşhis yoktur. Bu hastalığın belirtileri ortaya çıktığında hastalık başlamış olur. Bu surattan Alzheimer hastalığının ilerlemesi durdurulamaz fakat seyri yavaşlatılabilir. Bunun aksine değişik bunama cinslerinin rehabilitasyonu bu hastalığa göre çok daha başarılıdır.

BEYİN BOZULABİLİR
Vasküler tip demans nedir ?
Muayenehane tecrübeme göre bu cinsi de Alzheimer cinsi demansa yakın ölçüdedir. Yaş ilerledikçe beyine giden damarlar aşınır ve beyin hücre işlevleri geriler. Bu fizyolojik bir vakadır. Yaşı ilerleyen her birey bunamaz. Genetik yakınlığı olanlarda etrafın, beslenmenin vs. tesiri ile beyin beslenmesi bozulur. Beyin hücrelerinde vefatlar oluşur. Geçirilen felçler, beyin kanamaları, ufak damarların tıkanmalarına bağlı vs. gibi vaziyetlere bu olgu sebeptir. Bu vasküler demansta beyinde oluşan zarar, bölgesine bağlı olarak hasta bedeninde işlev bozukluğu olur. Misalin uzun müddet tansiyonu yüksek giden şahıslarda beyinde birçok alanda zarar oluşur. Demansın yanında konuşma denge bozukluğu, rastgele bir tarafta efor kaybı vs. gibi belirtiler oluşur. Beyindeki zararın derecesine bağlı olarak saydığımız belirtiler bu demans cinsinde görülse de; genellikle içe kapanma, ağlama, unutma ve entelektüel işlevlerin kaybı egemendir. Vasküler demans Alzheimer tipi demanstan daha iyi mizaçlıdır. Demans bulgularına sebep olan etmenlerin rehabilitasyonu olduğu taktirde, beyinde kalıcı zarar oluşmamışsa, bulgularda duraklama ve hatta iyiye doğru gitme görülür.

Bunamanın oluşmasında genetiğin tesiri var mı ?
Hastalıkların oluşmasında, sağlam bir insanda yaşam niteliğinin ve şahsiyet özelliklerinin belirlenmesinde genetik yapının ve etrafın tesiri tıbben kanıtlanmıştır. Demanstan şüphelenilen hastada anne, baba ve yakın akrabalar denetlenmelidir. Bütün tersi, yakınlarında demans olanlar daha dikkatli olmalıdır.

Ailesinde bunama olanlar bu hastalıktan korunmak için neler yapmalı ?
Özellikle anne-babasında bunama olan birey ileriki yaşlarda bu hastalığa adaydır. Bu surattan hazırlıklı olmak gerekir. Korunmak için iyi beslenme, kumpaslı spor, çalışarak beyini zinde yakalamak, stresten uzak yaşam tarzı benimsenmelidir. Unutkanlık bunamanın ilk belirtisidir. Orta ve ileri yaşta unutkanlık görülürse kesinlikle bir doktora başvurmak ve beyin işlevlerini hakimiyet ettirmek gerekir.

Sabah- Esra Tüzün

Kaynak: http://www.haberturk.com/haber.asp?id=52176&cat=220&dt=2008/01/21