Saman nezlesi

Saman nezlesi nedir ? Saman nezlesi özellikle ağaçlardan ve otlardan gelen tozlardan, mantar tozlarından ve bazen de bunların birleşimlerinden meyda­na gelen bir solunum alerjisidir. İlkbahar ve …

Saman nezlesi nedir ?
Saman nezlesi özellikle ağaçlardan ve otlardan gelen tozlardan, mantar tozlarından ve bazen de bunların birleşimlerinden meyda­na gelen bir solunum alerjisidir. İlkbahar ve yaz aylarındaki sa­man nezleleri, özellikle yukarıyada belirtilmiş tozlardan ileri gelmek­tedir. Ağustos ayı ortasında başlayan ve eylül sonuna veya erken don mevsimine kadar süregelen sonbahar cinsi ise, özellikle yabanî ot ve mantar tozlarından ileri gelmektedir.

Saman nezlesinin belirtileri nelerdir ?
Kabarık, kaşıntılı ve damlayan gözler, kapalı, tıkanık veya devamlı akan bir btümörün, gözlerde,’ damakta ve boğazda bazı belirtilerdir. Bu alerjinin getirdiği şiddetli aksırma halleri birkaç dakikadan birkaç saate kadar müddetbilir. Sinüs enfeksiyonları genellikle saman nezlesiyle alakalı görülür. Bazı hallerde saman nezlesi mevsiminde astım da gelişebilir.

Saman nezlesi insan bedenine nasıl girer ?
Tozlar solunum yolu ile bedene girer. Bazı şahıslarda solunum yolu ile alman polen tozlar veya mantar tozları alerjenler > birçok gi­rişten sonra, beden içinde «antikor» lar meydana getirebilir. Bu an­tikorların beden içinde büyümesi bazen aylar bazen de seneler ister. O zamana kadar hiçbir biçimde kendisini göstermez. Ancak, bu has­sas antikorlardan yeterli sayıda yetişenleri olunca polen, toz ve mantarların dokularla temasa geçmesiyle saman nezlesi gelişmiş olacak ve meydana çıkacaktır.

Gül nezlesi saman nezlesi ile aynı mıdır ?
Gül nezlesi bir cins saman nezlesidir. Fakat bu ad artık çok az kul­lanılmaktadır. Hakikatinde bu nezle güllerden değil, otlardan çıkan polenlerden gelmektedir.

Alerji «compositae» familyasından uzun saplı sarı bir çiçekten de ge­lebilir mi ?
Hayır. Alerji genellikle amhrosia otunun polenlerinden ileri gel­mektedir.

Saman nezlesi berişici mıdır ?
Hayır.

Saman nezlesi irsiyet ile geçer mi ?
Hastalık temayülü irsi yollar ile geçebilir.

Sene boyunca süregelen saman nezlesi nedir ?
Bu vaziyete aynı zamanda btümörün iltihabı «rhinitis» denir ve çok defa sinüslerin iltihaplanmasıyla karıştırılır. Sene boyu süregelen sa­man nezlesinde akan ve kaşıntı yapan gözler, aksıran ve akan bu­run sene boyunca bu illetlerden kurtulamazlar. Ancak bu cins allerji mevsimlik allerj enlerden değil, mevsim dışı alerjenlerden meyda­na gelmektedir. Meselâ ev tozlarından, tüylerden, hayvan kıllarından hatta yemeklerden, bazı zamanlarda da bakterilerden doğan enfeksiyonlardan da ileri gelebilir.

Hava koşullarının saman nezlesine tesiri nedir ?
Saman nezlesinin şiddeti havada polenin ölçüyü ve hastanın has­sasiyetine bağlıdır. Serin, bulutlu, esintisiz ve yağmurlu bir hava­da hastada çok defa hiçbir belirti görülmez. Hava sıcak, kuru, gü­neşli veya yelli olduğu zamanlar belirtilerde çoğalış görülür. Has­talar ıslaklığa veya rutubete karşı alerjik iseler rahatsızlıklarında serin, veya yağmurlu günlerde çoğalış olur. Polenlerin büyük çoğun­luğu bitkilerden saat 6 ile 13 arasında çıkar. Bunun için bu saatler hastalar için en kritik saatlerdir.

Saman nezlesinin yaygınlığı ne miktardadır ?
Genellikle popülasyonun takribî olarak % 2′si ile 3′ü olduğu hipotez edilmektedir.

Saman nezlesi nasıl teşhis edilir ?
Hastanın geçmişi etüt edilerek, polen ve mantar ile yapılan cilt üzerindeki testlerden.

Polenden başka maddeler de saman nezlesini şiddetlendirebilir mi ?
Evet. Pollen mevsiminde tütün dumanı, taze boyalar, güçlü par­fümler, haşarat ilâçları ve ev tozları saman nezlelerini şiddetlendirebilirler. Ayrıca çikolata, mısır, kavun ve karpuz, ve bal gibi tatlı akışkanlar, kiraz, şeftali gibi mevsim meyvelerin yenmesi, alerji belirtilerinin çoğalmasına neden olabilir.

Saman nezlesi rehabilitasyonsuz iyileşebilir mi ?
Evet, ama buna pek ender olarak tesadüfülür.

Saman nezlesi rehabilitasyon edilmediği takdirde ne gibi karmaşıklıklar meydana gelebilir ?
Rehabilitasyon olmayan saman nezlesi hastalarının takribî % 30-60′mda bu hastalık astıma yol açar.

Saman nezlesinin rehabilitasyonu nedir ?
Üç metot vardır:
a.Mevsim arası metodu. Bu metotta hastalar, bitkiler bitki tozla­rını saçarken rehabilitasyona tâbi yakalanırlar. Alerjinin hakimiyet altında tutulabilmesi için lüzumlu rehabilitasyonun her gün veya iki günde bir yapılması lüzumludur.
b.Mevsim evveli metodu. Bu metotta pollinating mevsiminden takribî üç ay evvel rehabilitasyona başlanır ve enjeksiyonlar beş ile yedi gün arası yapılır. Böylece mevsim başladığı zaman hasta­nın hastalığa karşı mukavemeti yüksek bir dereceye çıkarılmış olur.
c.Sene boyu metodu. Bu metotta enjeksiyonlar haftada bir yapılarak azami dayanıklılık temin edildikten sonra bu enjeksiyonlara dört hafta daha devam edilmelidir.

Saman nezlesinin enjeksiyon yoluyla rehabilitasyon usulünün karmaşıklıkları olabilir mi ?
Bazen kol şişebilir veya hastada hastalığın genel belirtileri görü­lür. Bazen de alerjik kriz olağandan daha şiddetli olur veya şid­detli kaşıntı halinde kendisini gösterebilir. Bu gibi belirtiler enjek­siyon yapıldıktan birkaç saniyeden yarım saat sonraya kadar mey­dana gelebilir. Bunun için hastanın bir enjeksiyondan sonra bir müddet alerji uzmanının muayenehanesinden ayrılmaması iyi olur.

Saman nezlesi enjeksiyonlarının tepkilerini rahatlatmak için ne yapı­labilir ?
Alerji uzmanında bu gibi tepkileri hasarsız hale getirebilecek ilâç­lar her zaman mevcuttur.

Antihistamik ilaçlar saman nezlesinin rehabilitasyonunda faydalı olabilir mi ?
Bunlar saman nezlesinin belirtilerini rahatlatmak için çok faydalı­dırlar. Ancak bu tip ilâçların büyük çoğunluğu miskinlik ve baş dönmeleri gibi riskli yan tesirlere sebep olurlar. Bunların enjek­siyon yerine kullanılmaları doğru değildir. Üstelik bunlar saman nezlesinin bir komplikasyonü olarak astımın gelmesini de önleye­mez.

Saman nezlesi kortizon gibi «steroit» ilâçlarla tesirli bir biçimde rehabilitasyon edilebilir mi ?
Allerjiyi rahatlatmakta bunlar faydalı olabilir. Ancak bunlar Stan­dard rehabilitasyon usulleri olarak kullanılmamalıdır.

Klima aygıtları ve oda filtreleri saman nezlesinin rehabilitasyonunda faydalı olabilir mi ?
Evet. Bereketlik oranları ise hastanın bu gibi odalarda ne kadar va­kit geçirebileceğine bağlıdır.

Klima aygıtları bazen saman nezlesinden alerjisi olanlara hasarlı ola­bilir mi ?
Bazı hastaların vaziyeti klima aygıtları kullanıldığı yerlerde daha da makûslaşır. Onun için, böyle bir aygıt alınmadan hasta bunların, kendisine faydalı olup olmayacağını, tecrübe yoluyla tespit etme­lidir.

Saman nezlesi geçtikten veya rehabilitasyon olduktan sonra yine tekerrür­lanır mı ?
Evet. Bir hastada seneler boyu hiçbir belirti görülmedikten sonra bi­le hastalık şiddetli bir biçimde tekrarlanabilir.

Saman nezlesi olan bir hasta için hayatı boyunca rehabilitasyon gerekebilir mi ?
Her zaman değil. Bir hastanın ne müddet enjeksiyona lüzumu olaca­ğı öngörülemez. Fakat birçok hadisede rehabilitasyon üç ile beş yıl arasın­da sona erebüir.

Bir alerji uzmanı alerjik hastasının rehabilitasyonuna ne gibi koşullarda son verir ?
Hasta peşi peşine iki sene hiçbir rahatsızlık göstermediği zaman.

Duygusal hallerin saman nezlesine tesirleri var mıdır ?
Evet. Rastgele duygusal bir kriz hastalığın süratini şiddetlendirebilir.

Saman nezlesinden rahatsız olan hastaların fizikî faaliyetlerini kıs­maları lüzumlu midir ?
Evet. Fazla fizikî bitkinliğin saman nezlesini şiddetlendirdiği gö­rülmüştür.

Saman nezlesi mevsiminde cerrahı müdahale yapılmalı mıdır ?
Saman nezlesinden şikâyetçi hastalara ancak acil olaylarda ame­liyat yapılmalıdır. Şiddetli aksıran bir hastaya emin suret­te gerekmediği takdirde operasyon yapılması doğru olmaz. Anestezi saman nezlesi hastasının burnuna tahriş edici tesir yapabilir. Mevsim içerisinde operasyon gören bir hastada astım hastalığının da meydana gelmesi olasıdır.

Saman nezlesinden mustarip çocukların bademcikleri ne zaman alın­mülküdür ?
Saman nezlesi mevsimi geçtikten sonra sonbahar sonunda veya kı­şın ilk aylarında ya da mevsimi başlar başlamaz yapılmamalıdır.

Gebe olan saman nezlesi hastası rehabilitasyon görmeli midir ?
Evet. Saman nezlesi hastalığı olanların vaziyeti gebelik haline şid­detlenir.

Besinlerin saman nezlesi ile alakaları var mıdır ?
Evet. Bazı gıdalar hastalığın vaziyetini makûslaştırır.

Saman nezlesine içkili alkoller nasıl tesir eder ?
Hastalık mevsiminde hastalığın süratini şiddetlendirir.

Saman nezlesi erkeklerde mi, yoksa bayanlarda mı daha fazla görü­lür ?
Bu hastalığa erkek ve bayanlarda aynı oranda tesadüfülmektedir.

Saman nezlesi olan bir hastanın oturduğu yerden başka yere taşın­ması doğru olur mu ?
Ülkelerin bazı yerlerinde pollene çok az tesadüfülür. Hastalık mevsi­minin en hızlı zamanında hastaların böyle yerlere gitmeleri icap eder.

Alerji hastası evinde sevdiği ev hayvanı bulundurmalı mıdır ?
Böyle hayvanların bulundurulmaması seçim edilir. Hastalar ev hayvanlarının kıllarına karşı allerji gösterebilirler; üstelik bu hay­vanlar dışarıdan eve pollen nakledebilir.

Ambrosia otundan niye korunulamıyor ve bu otlar ortadan kaldırı­lamıyor ?
Zira böyle bir yok etme plânının ülke çapında ele alınması ge­reklidir. Bir kentteki ve çevresindeki polenleri yok etmek noksan olur. Polenler havadan çok uzun mesafe katledebilmektedirler.