Klinik Psikologdan gerilimle başa çıkmanın yolları

Klinik Psikolog Sümeyye Üstün, günlük hayatın yüklerinin fark edilmeden biriktiğini belirterek, kişinin kendini dinlemesinin gerilimle baş etmede en tesirli adım olduğunu açıklıyor. İşte uzman isimden gerilimle başa çıkmanın yolları

Günümüzde hayatı süratli yaşamamız, kendimize ve diğerlerine yönelik beklentilerin artması, zihnimizin daima olarak bir şeylerle meşgul olması zihnimizi bir tetikte olma haline sürükler. Gün içinde etrafımızda olup biten ve maruz kaldığımız çok fazla yük birikmeye başladı. Tüm bunlar “her an bir şey olabilir” duygusu ile birlikte omuzlarımızda ekstra fazla yük oluşturur. Gerilim yoluyla bedenimiz “galiba tehlikedeyim” sinyalini sık sık verir. Bizler bu sinyale kulak asmadıkça öfke, tasa, baş ağrısı, unutkanlık yahut tükenmişlik üzere durumları sık sık yaşayabiliriz. Bu sebeple gerilimle baş etmek kendimizi zorlamaktan çok kendimizi duymakla başlar.

BEDENİMİZE DÖNMEK

Stresi birinci olarak bedensel duyum içinde algılarız. Nefes alışverişlerimiz sıklaşabilir, kaslarımız gerilebilir, kalp atışımız hızlanabilir yahut çenemiz kilitlenebilir. Bu ve gibisi yansıları fark etmek, gerilim anlarını fark etmemiz için güçlü birer göstergedir. Vücudumuz hangi anın içindeyken yahut zihnimizden neler geçmekteyken bu türlü reaksiyonlar veriyor? Burası bizim başlangıç noktamız.

Öte yandan oradaki his ve niyetlere bakmadan evvel vücudumuz rahatlatmamız ve ona “güvendesin” iletisi göndermemiz gerekir. Bunun için birkaç küçük fakat tesirli usulü uygulayabilirsiniz:

– Derin ve yavaş nefes alıp vermek

– Etrafımızda görebildiğimiz objeleri ve renkleri saymak

– Etrafımızda duyduğumuz sesleri fark etmek

– Etrafımızda kokusunu alabildiğimiz objeleri hissetmek

– Bunları yaparken alnımıza, şakaklarımıza yahut göğsümüzün üst kısmına ritmik hareketlerle yavaşça dokunmak

– Tüm bunları 5 dakika boyunca yapmak ve öteki hiçbir şey yapmadan durmak

Bu formda vücut sakinleştiğinde zihin de peşinden sakinleşmeye başlayacaktır.

DUYGULARIM NE SÖYLÜYOR?

Bedeni sakinleştirdikten sonra artık o ağır gerilim anında aklımızdan geçen his ve fikirlerin neler olduğuna yavaşça bakabiliriz. Gerilimin başladığı an kendinizi yalnız hissettiğiniz bir an olabilir, çaresiz hissettiğiniz bir an olabilir yahut başarısız hissetmiş olabilirsiniz. Tahminen de güya hiçbir şey yapamayacakmışsınız üzere gelebilir ya da yaptıklarınız güya hiç yetmiyormuş üzere de gelebilir. Hissinizi bulabilmek için kendinize “Çoğunlukla hangi anlarda bunu yaşıyorum?” diye sorabilirsiniz. Böylelikle duyguyu bulmanız daha kolay olabilir.

Bazı hislerin bizde bu derece gerilim oluşturmasının sebebi onları isimlendirmekte, düzenlemekte ve deneyimlemekte zorlanıyor olmamızdır. Bu hislerin geçmiş tecrübelerimizle iç içe geçmiş bağlarının olması olasıdır. Tüm bu hislerin hayatımızın tahminen de hiç hatırlayamadığımız periyotlarında, hatta tahminen de üst nesillerin tecrübelerinde kesinlikle bir yeri vardır. Vakitle çağrışımlarımız aracılığıyla, öykülerimiz içindeki bu ilişkileri bulmak, anlamlandırma ve regülasyon kapasitemizi arttırır.

ZİHNİ YAVAŞLATMAK 

Tüm bunlar olup biterken tahminen de en değerli şey zihni, hayatı az ya da çok bir formda yavaşlatabilmektir. Gerilim anında zihnimizin girdiği o girdaptan lakin onu yavaşlatarak çıkartabiliriz.

– “Yetişemeyeceğim!”

– “Geç kalacak!”

– “Her şey benim sorumluluğumda”

– “Ya rezil olursam!”

– “Ya bu halimi görürlerse!”

– “Yanlış yapmamalıyım!” vb.

Kronik bir formda öylece kurulan bu tıp cümleler bilinçdışı zihnimizde güçlü yeri olan cümlelerdir. Derinlerde derin içsel çatışmalar ve bilinçdışında gizlenmiş derin hisler barındırırlar. Bunlara adım adım erişmek ve bu yolla gerçek benliği tanımak lakin bir modül yavaşlayabilmekle mümkün olur.

SINIR ÇİZMEK

Kendini ve hislerini fark etmeye başlayan bir insan yavaş yavaş hudutlarını da belirleyebilecektir. Evliliğinde, işinde, ailesinde, vs. kendi alanını çizebilmek ve onu koruyabilmek için evvel kendini tanıyabilmek gerekir. Utanıp sıkılmadan hayır diyebilmek, bir teklifi reddedebilmek tüm bunlardan sonra tabiatıyla gelecektir.

SON SÖZ

Kendinize vakit ayırmayı, tahminen sıcak bir duş almayı, küçük bir yürüyüş yapmayı, sevdiğiniz bir paçayı dinlemeyi, vb. ihmal etmeyin. Ve unutmayın ki, anlayışlı ve sıcak beşerlerle bir ortada olmak, gerilimle baş etmenin güçlü bir öteki yoludur.

Klinik Psikolog Sümeyye Üstün