Hayatımızla Rus ruleti oynuyoruz

Su hakkında öğrenmediğiniz hakikatler… Yediğiniz meyveden, duş aldığınız suya kadar herşey zehirli olabilir… Dünyada milyonlarca kadın, gününün takribî 4 saatini su taşıyarak geçiriyor. 1 litre atık …

Su hakkında öğrenmediğiniz hakikatler… Yediğiniz meyveden, duş aldığınız suya kadar herşey zehirli olabilir…

Dünyada milyonlarca kadın, gününün takribî 4 saatini su taşıyarak geçiriyor. 1 litre atık su 8 litre tatlı suyu lekeliyor. Lekeli sular suratından senede 250 milyon şahıs hastalıklara tutuluyor ve 1 milyon 800 bini çocuk olmak üzere 5 milyon insan can veriyor. 50 yaşın altındaki ve bebek vefatlarında mucizevi bir çoğalış var… Bunların hepsi neye mi bağlı? Natürel ki atık suya…

Düzgün arıtılmayan su belki hemen öldürmüyor ama tıpkı bir sigara gibi acısı belki 10 sene belki de 20 sene sonra vücudumuzdan çıkıyor…

Günümüz dünyasında ekonomi süratle ilerliyor. Avrupa Birliği ile entegrasyon süratleniyor. Kesintisiz bir yasa metamorfozu var. Doğa ve etrafın korunması güçlü cezai yaptırımlarla destekleniyor. İtinasız müessese ve kuruluşlar olduğu kadar insanların da hayata kısmeti eksiliyor. Siz kendinizi ve müessesenizi yeteri kadar gözetiyor musunuz?

HABERTURK.COM muhabiri Begüm Çelikkol, atık su ve zararlarını inceledi.

PlanetTek Etraf Teknolojileri İdare Heyeti Başkanı Necdet Aydoğan:
Suyun yalnızca içmek anlamı dışında da ekonomik olarak ehemmiyetli olduğunu söyleyen Aydoğan, “Türkiye’de bazı yerlerde kız çocukları mektebe sevk edilmiyor, su yok. Birilerinin su taşıması gerekli. Su yalnızca kokusu yok, içelim değil. Su olmadığı zaman ülke olarak fakirsiniz anlamına geliyor” diyor..

Bir de çoğu insan Türkiye’nin 3 yanı denizlerle çevrili diye bakıyor, su bol ya tüketelim gitsin manayı biçiminde yürüyor bu işler sanırım…

Sudan ucuz tabirini kullanıyoruz. İleride her şey sudan ucuz olacak, su çok pahalı olacak. O kadar bedelli hale geliyor. Her iş ticari yapılır ama hekimlik, hocalık ya da suyla ilgili mevzularla ticaret olmamalı. Arıtıyorum deyip de arıtmıyorsanız palavra söylüyorsunuz demektir.

Atık su arıtılmadığında insan bedenine ne gibi negatif tesirleri vardır ?
Öldürür ama hemen değil. Yavaş yavaş. Aldığınız ağır metaller asla sizden çıkmayacaktır ve bir zaman sonra sizi öldürecektir. Ama 10 sene sonra ama 20 sene sonra muhakkak vefat sizi bulabilir.

“SİNGAPUR ARITILMIŞ LAĞIM SUYU İÇİYOR”
Atık suyu arıtma manasını azıcık anlatabilir misiniz ? Güç bir şey olsa gerek…
Atık su arıtmada atık suyun içerisinde bol ölçüde bakteri var. Bu bakteriler bizim midemizden geliyor. Bu bakteriler fosseptikte bir araya geliyor. O bakteriler kısa bir zaman sonra siz oksijen veriyorsunuz. Oksijen verdiğiniz bakteriler canlanıyorlar. Ve birbirlerini yemeye başlıyorlar. Bu sistemle su arıtılmış oluyor. Bu suyu da rahatlıkla otellerde, bahçe sulamada, tarla sulamada kullanabiliyorsunuz. Bunu içme suyu da yapabilirsiniz. Ama pahalı bir sistemle. Singapur’da şişe içinde arıtılmış lağım suyu içiliyor. Allahın İzniyle o noktaya gelmeyiz.

HER SENE 3-5 MİLYON İNSAN SUDAN CAN VERİYOR
Atık su arıtılmazsa her sene 2 milyon insan can verebilir sınıyor ama…

Pak su kaynağı olmadığı için şu anda 3-5 milyon insan her sene can veriyor. O
sayı dahi iyimser.

Türkiye ne gidişatta peki ?
50 yaşın altında vefatlarda bir numaradyız. Bizi neyin zehirlediğini öğrenmeden can veriyoruz. Atık suların tesirinin çok makûs olduğunu öğreniyoruz. Atık suyun yüzde 80′i arıtılmıyor bizim ülkemizde. Avrupa’da yüzde 90′ı arıtılır. Gidişat böyle. Ülkemizde son zamanlarda bebek vefatlarında mucizevi bir çoğalış var. Nedeni de ishal. İshalin nedeni ise su. Su kaybı oldukça bebeğe su veriyorsunuz. Kaynatılmadan içilen sular öldürüyor. 50 yaşın altındaki vefatlara ve kanser olaylarına baktığımızda dönüp gezip su konusuna geliyoruz. Etraf lekeliliği, atık su kullanımı kanser yapıyor. 250 organize sanayi bölgesinde yalnızca 37′sinde arıtma kuruluşunda var. Akan su perişan. Bu suyu içen hayvanlar telef oldu diyorlar. Keşke hep telef olsa yoksa bu hayvanlar sofranıza köfte olarak da gelebilir. Meyveler, sebzeler atık suyla yıkanabiliyor. Ya da atık sudaki zehir nebatın Deoksirübo Nükleik Asit’dene de giriyor. Ama bunları yediğiniz takdirde birden değil
ama yavaş yavaş can verebilirsiniz. Ben de bunu yeni bildim.

Atık suyu arıtma vakayı ne zaman geldi ülkemize ?
AB’den evvel de vardı. Ama gerek görülmüyordu. Bizim ülkemizde kanalizasyon sistemi dahi iyice yoktu. Atık suyun arıtılmaması hala çok da ehemmiyetli değil insanlar arasında. Bu su kokmuyor, lekeli değildir manayı var hala

AB için yapılıyor diyorlar..

Gerçeğinde bir anlamda öyle. Zira bizde bu şuur yok. İnsanlar AB için yapılıyor diyorlar. Fabrikaların, otellerin muhakkak arıtma yapması gerekiyor. Turizm işletmeleri bu mevzuda çok hassas. Bizim alıcılarımız buraya geliyor deyip inceliyorlar.

İYİ Kİ KÜRESEL ISINMA VAR
Türkiye’de ne kadar uygulanıyor artıma ?
Turistlik kuruluşlarda arıtma kuruluşu var. Ama arıtma kuruluşu olup da arıtmayanlar var. İş burada otoritelere düşüyor. Benim iyimser varsayımım yüzde 80′i sağlıklı arıtma yapmıyor. Yüzde 95′lere de çıkacaktır. Allah’tan küresel ısınma var. Bu sayede suyun bedeli anlaşılıyor ve o suyu şirketler arıtmak zorunda kalıyor. Daha Öncekinden yeraltından alıyorlardı o da tükeniyor, tuzlu çıkabiliyor.

BİLDİĞİNİZ MARKALAR HARİCİNDE SU İÇMEYİN, MAHALLE ARASINDAKİ SU DÜKKANLARINDAN SU ALMAYIN
İçme suyuna dönecek olursak…

Bildiğimiz markalardan su içmek çok sağlıklı. Suyun üzerinde bazı bedeller var. Dikkat edilmesi gereken iyi öğrenilen markalardan içilmesi. Mahalle arasındaki suculardan alınan suyu kesinliikle içmeyin. Tıpkı caddedeki satılan süt gibi hasarlıdır. Su şişelenirken niteliği çok ehemmiyetli. Bunu pis bir etrafta yapamazsınız.

Ankara’daki arsenikli su hakkında ne diyorsunuz ?
Çok ehemmiyetli. İlle de içmenize gerek yok. Dişinizi fırçalıyorsunuz, suratınızı deviriyorsunuz, banyo yapıyorsunuz. O suyu solumak dahi çok ciddi risk. Kızılırmak suyunda arsenik riskli seviyelerde. Dünya Sağlık Teşkilatı’nün verdiği kıymetlerin üzerine çıktığınız zaman vefat riskiyle dahi karşı karşıya kalırsınız.

İNSAN SIHHATİYLE KUMAR OYNANIYOR
İnsan sıhhatiyle bir kumar oynanıyor diye düşünüyorum. Tahlil neticelerinin kumpaslı olarak yapılması gerekiyor. O suyun hassasiyetle kumpaslı olarak ölçülmesi, neticelerinin de kesintisiz olarak ASKİ’nin sayfasında yayınlanması gerekir. Bu insan sıhhati zira.

Meyve ve sebzeler mevzusunda ne anlatabilirsiniz? Neticede onlar da sulanıyor, eve aldığımızda yıkanıyor…

Sebzelerin bir hayliyi, lağım suları ve fabrika sularıyla yıkanan sebze. O zaman size geçmiş olsun. Ya hemen alıp yıkayacaksınız ya da pazar tezgahına konulduğu anda satın alacaksınız. Tam gün tezgahta duran meyve sebzeler çok hasarlı.

DENİZ YERİNE ÇÖPLÜĞE GİRİYORSUNUZ
Yazın denize girenler dikkat etsin. Kolibasili yok ama Karadeniz’de bu olmayabilir. Ama balıklar can veriyor, kimyevi atık var. Ukrayna, Romanya ve Rusya’nın atıkları Karadeniz’de. Deniz yerine çöplüğe giriyorsunuz. Denizden yuttuğunuz bir yudum su dahi size çok hasar verir. Mesela midye tava. Netlikle menedilmeli. Dolaysız sudaki ağır metalleri topluyor biz de onu yiyoruz.

ATIK SUYUN ZARARINDAN KURTULMAK İÇİN NELER YAPILMALI ?
Konutta bu hasardan kurtulmak için neler yapılabilir ?
Suyu tekerrür kullanmak olabilir. Duş alırken kovayı doldurursunuz, üzerine yeni su kazanç. O suyu tuvalete dökerek kullanabilirsiniz. Asla lavobolara yağ, tiner çamaşır suyu, aseton gibi mahsulleri dökmeyin. Tuvaletlerde kullanılan koku veren kimsayasallar doğaya gidiyor ve doğadan size geri dönüyor. Ne yaparsanız bumerang tesiriyle kendinize yapıyorsunuz. Asgariye indirmek için çabalamalıyız.

Meyve ve sebzeleri ise durağan ama akan suda yıkadıktan sonra sirkeli suda bekletmek gerekir. Ama atık sularla sulanmışsa geçmiş olsun. Yapılması gereken ‘arıtma kuruluşu yaptım ama komşularınki çalışıyor mu?’ diye düşünmemek gerekli. Arseniği, magnezyumu fazla olan suları arıtsanız da olmaz. Tesiri tıpkı sigara gibi daha sonra ortaya çıkacak.

ATIK SU KANSER TEHLİKESİNİ ARTIRIYOR
Anadolu Sağlık Merkezi’nden Mikrobiyoloji Uzmanı Prof.Dr. Salih Türkoğlu:
Bebek ve 50 yaşındaki vefatların nedeni atık su kullanımına bağlanıyor. Bu görüşe siz de katılıyor musunuz ?

Bebek vefatlarının ehemmiyetli bir sebebi infeksiyon hastalıklarıdır, başka bir deyişle mikroplar ile oluşan hastalıklar. Mikropların ehemmiyetli bir bulaşma yolu harcanan su ve gıdalardır. Dolayısıyla, atık su kullanımı, infeksiyon sebebi olabilir ve çocuklarda ve gençlerde vefatlara yol açabilir ancak tek neden de değildir. Bebek ve çocuk vefatlarında doğum evveli ve sonrası karmaşıklıklar, noksan beslenme gibi nedenler de ehemmiyetli vefat sebepleri arasındadır. 50 yaş altındaki insanlarda kazalar, kanser gibi nedenler de ehemmiyetli nedenler arasındadır. Neticede, yaş gruplarına göre, dünyanın muhtelif ülkelerinde, muhtelif coğrafyalarında vefat sebepleri değişiklikler gösterir, ama, daha ehemmiyetlisi, bu bilgiler uzun senelerin birikimi ve ehemmiyetli istatistik bilgilerin bir araya getirilip açıklanması neticeyi oluşur ve siyasetler oluşturmakta bizleri yönlendirirler.

Atık suyla yıkanan meyve ve sebzelerin ileriki yaşlarda kansere neden olduğu söyleniyor. Bu mevzu hakkında neler anlatabilirsiniz?

Akciğer, karaciğer, mesane gibi kanserlerin genetik etmenlerin yanı gizeme etrafsal etkenlerden de kaynaklandığı öğrenilmektedir. Meyve ve sebzelerin yıkanmasında arsenik, kadmiyum gibi kanserojen elementler açısından zengin suların kullanımı kanser yaradılışı riskini çoğaldırabilir.

Deniz mevsimi geldi. Fakat özellikle de Marmara Denizi ile Karadeniz’de suya girilmemesi güzergahındaki ihtarları her gün bir yerlerde okuyoruz. Bu sular, bedene ne gibi negatif tesirler getirir?

Ülkemizde atık suların büyük bir kısmının arıtma kuruluşlarından geçirilmeden doğrudan denizlere ya da nehirlere atıldığı bilgisi gelmektedir bize. Sanayileşme ve şehirleşmenin çok yoğun olduğu Marmara Denizi ve Karadeniz’in emin kıyılarında deniz lekeliğinin ciddi ebatlarda olduğu öğrenilmektedir. İnsanlar deniz lekeliliğinden iki yolla etkilenebilirler. Birincisi doğrudan tenin, akciğerlerin veya bağırsakların denize girmekle denizi pisleyen maddelerle temasa etmesi, ikincisi de lekeli denizlerden bir araya gelen balık veya nebatların tüketimidir. Bu indirekt temastır. İnsan sıhhatini etkileyen üç çeşit “kontaminan” vardır: Birincisi arsenik, kadmiyum, civa gibi metaller, ikincisi polisiklik aromatik hidrokarbonlar gibi yarı sentetik, organik veya bütün sentetik kimyeviler, üçüncüsü de virüsler, bakteriler, mantarlar ve asalaklar gibi patojen mikroorganizmalardır. Metaller gastrointestinal kanama gibi akut ve kemik, asap zararı gibi kronik belirtilere yol açabilirler. Organik kimyevilerle temas kansere yol açabilir. Patojen mikroorganizmalarla temas da gastroenterit gibi infeksiyöz tabloların yaradılışına yol açar. Yukarıyada saydığımız hastalık tablolarının, indirekt etkilenme olarak adlandırabileceğimiz, deniz mahsullerinin tüketimiyle daha fazla ilişkili olduğunu da belirtmemiz gerekir; denize girmek de bu rahatsızlıklara yol açabilir ama indirekt etkilenme daha ehemmiyetli görünmektedir.

Meyve ve sebzelerimizi devirirken, musluktaki su haricinde atık sudan temizletmek için ne gibi pratik usuller uygulanabilir? Mesela sirkeli suda beklettikten sonra durağan suda yıkayın diyorlar.

Meyve ve sebzeleri uygun bir biçimde yıkamak için öncelikle ellerimizi su ve sabunla yıkamalıyız. Meyve ve sebzeler saklanmadan evvel değil, harcanmadan evvel yıkanmalıdır. Havuç, patates gibi sebzelerin üzerlerini iyi arınabilmek için dış yüzeyleri uygun biçimde fırçalanabilir. Marul gibi sebzelerin dış yaprakları atılmalıdır. Sabun veya deterjan meyve ve sebzeleri devirirken kullanılmamalıdır.

YAĞI LAVOBOYA DÖKMEYİN
Kimyacı Canan Eser lavaboya dökülen bir litre nebatsal yağın 1 milyon litre suyu lekelediğini belirtti.

Eser, lavaboya dökülen bir litre nebatsal yağın 1 milyon litre yer altı suyunu pislediğine dikkat çekti. Çok fazla kullanılan kızartmalık yağlarda polar maddenin çoğaldığını ve bu polar maddenin insan bedeninde kansere yol açtığını anlatan Eser, çok kullanılmış ve polar seviyesi yüzde 25′in üzerine çıkmış yağların yemeklerde kullanımının mutojenik tesirlerinin de görülerek insan Deoksirübo Nükleik Asit’sında bozulmalara ve insan fiziki yapısında metamorfozlara neden olduğunu kaydoldu.

HABERTURK.COM/Begüm Çelikkol

http://www.haberturk.com/haber.asp?id=80938&cat=220&dt=2008/06/18