Diz bağı hastalıkları

Diz bedenin en büyük ve harekette hayati ehemmiyette bir eklemdir. Dizin sabitliğini yan bağlar ve çapraz bağlar sağlar. Çapraz bağlar diz ekleminin içinden uylukfemur ve kavaltibia …

Diz bedenin en büyük ve harekette hayati ehemmiyette bir eklemdir. Dizin sabitliğini yan bağlar ve çapraz bağlar sağlar.

Çapraz bağlar diz ekleminin içinden uylukfemur ve kavaltibia kemiğini bağlar. Bu bağlar kısa bir halat gibi bu iki kemiği sıkıca birbirine bağlar , diz bükülürken ve düzken zorunlu olan sabitliği sağlarlar. Önde bulunana ön çapraz bağ ACL, arkada olana arka çapraz bağ PCL denir.

Ön çapraz bağınız yaralandığında hemen bir ağrı sezmeyebilirsiniz. Bununla birlikte bir kopma sesi veya diz hakimiyetinin bozulduğunu genellikle sezilir. 2-12 saat içinde diz şişer ve ayağa kalkıldığında ağrı olur. Ortopedist görene kadar buz uygulaması ve bacağın yukarıya kaldırılması ağrı ve şişlik gelişimini eksiltir.

Ön çapraz bağ yırtığı ile yürünürse diz kıkırdağı yaralanabilir. Özellikle ayak sabitken vücud döndürüldüğü zaman, kaval kemiği tibia sabit kalırken uyluk kemiği femur döner. Bu kıkırdak üzerinde öğütücü-yaralayıcı bir tesir yapar.

Tanı
ACL yırtıklarının temel tanı ve değerlendirme usulü tetkiktir. Muhtelif tetkik testleri vardır. Özellikle harekât kararını verdiren stabilite testleri tetkik ile yapılmaktadır.

Bu tip yaralanmaları olan hastalarda başka kemik patolojilerini tesbit için dolaysız röntgenler, eklem içi patolojiler için MRG istenebilir. Seyrek bazı olaylarda artroskobik tetkik gerekebilir.

Rehabilitasyon
Cerrani ve cerrahi olmayan rehabilitasyon seçenekleri vardır.

Cerrahi olmayan rehabilitasyon;

Bütün olmayan parsiyel yırtıklar
Yaş veya genel olarak düşükfiziksel etkinlikleri olanlar
Stabilite testlerinde pivot shift testi gibi genel stabilitesi iyi gidişatta olan
Dizlerde cerrahi rehabilitasyona ihtiyaç dinlenmeyebilir. Bu cins hastaların ömür boyu uyluk ön ve arka adelelerini quadriceps ve hamstring geliştirici kumpaslı çalışma yapmaları, tehlikeli etkinliklerde özel dizlik kullanmaları önerilir.

Cerrahi rehabilitasyon;
ACL yırtığı olan faal ve spor yapmak isteyen hastalarda zorunludur. Zaman zaman diz dönmesine büyüyen etkinliği daha az olan şahıslar da dize güveni geri getirmek ve kıkırdak zararını yasaklamak için önerilmektedir.

Cerrahi rehabilitasyonda genellikle artroskobik olarak diz etrafındaki bir tendon veya bir parçası kullanılarak ön çapraz bağın orjinal anatomisine uygun bir rekonstriksiyon sağlanır. ACL rekostriksiyon operasyonu sonrası takribî 3 aylık ciddi bir fizik rehabilitasyon ve rehabilitasyon programı uygulanır.

Dış yan bağ LCL ve iç yan bağın bütün yırtıklarında bağın lifleri yeterince güçlü iyileşmemesi dizde stabiliteyi tehlikeye atar. Özellikle genç ve spor yapan faal insanlarda cerrahi rehabilitasyon seçim edilir. İç ve dış yan bağ yeni yırtıklarının cerrahisi kolay bir prosedürdür ve neticeleri oldukça iyidir. Cerrahi rehabilitasyon sonrası dizin daha önceki işlevlerine dönmesi yoğun fizyoterapi gerektiren bir yarıyıl gerektirir.

Diz yan bağ yaralanmalarının beceriksiz rehabilitasyonu neticeyi oluşan dizin sabitliğinin bozulması spor yapmayı ve yüksek fiziksel etkinliği bozmakla kalmaz oluşan anormal hareket şekli dizde erken kireçlenme büyümesine neden olur. Bu gidişatta bağın rekonstriksiyon yine oluşturma harekâtları