Akdeniz diyetinin popülerliği

Akdeniz perhizinin verimlerini korunan bir sürü kitap yazıl­mıştır. Bu düşünceden beğenenler için bu kitaplardan biri Kavin Vigilante ve Mary Flynn’in yazdığı Low-Fat Lies, High-Fat Frauds’Uır. Bu …

Akdeniz perhizinin verimlerini korunan bir sürü kitap yazıl­mıştır. Bu düşünceden beğenenler için bu kitaplardan biri Kavin Vigilante ve Mary Flynn’in yazdığı Low-Fat Lies, High-Fat Frauds’Uır.

Bu yazarlar doğru bir biçimde kalorilerin ehemmiyetli olduğunu belirtmekte ve Atkins ve Sugar Busters gibi karbonhidratları kısıtlarken çok yağa izin veren perhizlerin işe yaramasının sebebinin, insanlar çok yağlı besinlerden fazla harcayamaya­cekleri için, kalori alımlarının düşük seviyede kalması oldu­ğunu söylemektedirler. Bu kısmen doğrudur. Ama araştırmalar kalori alımı denk olacak biçimde düşük olduğunda, hangi cinste gıda yenirse yensin kilo kaybının hemen hemen aynı olduğunu göstermiştir. Söz mevzusu kitapta üç ileti veril­mektedir: Birincisi, sağlık ve hastalıkların önlenmesi için fitokimyasallar açısından zengin nebatsal besinler yiyin; ikin­cisi, pozitif neticeler için kalori kısıtlaması ve egzersiz yapıl­masıdır; üçüncüsü, sağlıklı yağlar, özellikle zeytinyağı kısıtlanmamalıdır, zira bu yağların olmadığı bir perhiz hem sağ­lıksız hem de lezzetsizdir.. Önerdikleri perhiz, doymuş yağları ve trans yağları yasakladığından çoğu Amerikalının perhizinde iyi bir büyüme sağlayabilir. Tereyağı ya da margarin yerine zeytinyağı harcamanın daha iyi olduğu kesindir.

Bu perhizi korunanlara karşı çıktığım yalnızca birkaç mevzu var. Birincisi, besinleri zeytinyağında pişirmenin fitokimyasalların emilimini artırdığını ve sebzeleri yağsız yemenin, fitokimyasallar emilmeyeceğinden dolayı besleyici olmadığını iddia etmektedirler. Bu tamamen doğru değildir. Sebzeler pişirildiğinde ya da yağ ile beraber yendiğinde bazı gıdalar daha iyi emilir, ama ısıya duyarlı ötekileri yok olur ya da emilebilirliği eksilir. Bir Hayli araştırma, ham sebze ve meyvelerin kandaki azami kanser önleyici yiyecek seviyelerini oluştur­duğunu ve pişmiş sebzeler de dahil olmak üzere bütün öteki gıdalara göre kansere karşı en iyi gözetmeyi sağladığını göstermektedir. Ham sebze ve meyvelerin en güçlü iki anti-kanser gıda grubu olduğunu belirtmeyen bütün nasihatler geçersizdir.

John Hopkins Tıp Mektebi’ndaki Brassica Chemoprotection Laboratuarından Dr. Paul Talalay, pişirmenin fıtokimyasallar üzerindeki tesirlerini incelemektedir. Raporlarına göre, “Seb­zeleri pişirmenin, kansere karşı gözetici tesiri olan sebze bileşenleri üzerinde geniş tesirleri vardır.” Bu bileşenler muhtelif pişirme usulleriyle hem aktive edilir hem de yok edilirler. Vigilante ve Flynn, yeterli bilimsel ispat olmaksızın, besinleri zeytinyağında pişirmenin sağlıklı bir perhizin mer­kereyi olduğunu korunmaktadırlar. Bilimsel literatürü yorum­lama biçimleri bu yanlışı doğurmaktadır. Bunun sonucunda da pek çok birey kilo vermekte galibiyetsiz olmaktadır.

Benim nasihatim tamamen değişiktir. Bana göre, ham, pişme­miş sebze ve meyveler hastalıklara karşı en güçlü korunmayı sağlar; hastalarıma dev salatalar ve günde en az dört meyve yemelerini öneriyorum. Ham besinlerden az ölçüde kapsayan perhizler ideal değildir. Bir şahsın perhizindeki ham sebze ve meyveler artırıldığında, kilo kaybı ve tansiyonun düşmesi rahatça sağlanır.

Ayrıca ham besinler midedeki sindirim sürecinden geçip ince bağırsaklara erişebilecek bazı enzimlere sahiptir. Wright State Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya Kısmı’ndeki bazı tahlilcilere göre bu ısıya duyarlı elementler hastalıklara karşı ehemmiyetli avantajlar sunabilirler. Bu tahlilcilerin var­dığı neticeye göre, “Bir Hayli gıda pişirildiğinde ya da harekât­lerden geçirildiğinde, vitaminlerini kaybetmelerinin yanında gıdasal bedellerinde eksilmeye de maruz kalırlar.” Vitamin lerin çoğu ısıya duyarlıdır, misalin pişirme metoduna bağlı olarak C vitamininin yüzde 20-60′ı kaybolur. Sebzeleri pişi­rirken minerallerin yüzde 30-40′ı da kaybolur. İdeal sağlık için bol ölçüde ham besinin harcanması ehemmiyetlidir.

En iyi neticeleri sağlamak için perhiziniz dev ölçülerde ham gıda, bol ölçüde kalorisel yoğunluğu az olan pişmiş sebze ve daha az ölçüde kalori açısından daha zengin olan pişmiş nişastalı sebze ve hububatları kapsamalıdır. Besinlerinizi yağda pişirmek perhizinizi daha az tesirli yapacaktır ve kilo ver­meniz güçleşecektir. Hiç kilo verememeniz dahi muhtemeldir.

Vigilante ve Flynn kendi perhizlerini 120 bireyde test etmiş­lerdir ve vasati olarak bir şahsın 8 haftada takribî 4 kilo verdiğini bulmuşlardır. Benim perhizimde aynı müddette bunun en az üç katını verirsiniz; natürel fazla kilonuz o kadar çoksa. Kilo kaybının zamanla süratini kaybettiğini unutmayın. Rasgele yemek yiyen çoğu birey, hangi perhize başlarlarsa başlasınlar başlangıçta azıcık kilo verirler. Yalnızca kalori sayarak birkaç kilo vermek basittir, ama obeziteye genetik yatkınlığı olan ve metabolizması yavaş olan fazla kilolu şahısların çoğu, çok kilo vermeleri gerekmesine karşın ya çok az kilo verebilir ya da hiç kilo veremeyebilirler. Kimileri başlangıçta 2-7 kilogram. verebilir, ama daha fazla kilo vermek güçleşince perhizden bırakırlar.

Akdeniz perhiziyle alakalı bir başka problem, makarna ve İtalyan ekmeğinin yoğun kullanımıdır; bu yalnızca kiloyu kont­rol etmeyi güçleştirmekle kalmaz, bu biçimde beslenen cemiyet­larda sütun kanseri tehlikesini artıran ehemmiyetli bir etmen olarak karşımıza çıkar.34
Çok fazla kilolu şahıslar için Akdeniz perhizi de öteki yaygın kilo verme programları gibi istenen neticeleri elde etmek açı­sından ne yeterince kısıtlayıcı, ne de yeterince doyurucudur. Zeytinyağı perhize çok fazla ekstra kalori ilave ettiğinden, perhiz yapanlar kalorilerini saymaya devam etmek ve çok ufak por­siyonlar yemek zorundadırlar. Zeytinyağından gelen bütün o kaloriler toplam kalori alımının neredeyse üçte birini oluşturur ve perhizin yiyecek ve lifler açısından muhtaç olmasına yol açarlar.

Her zaman daha fazla egzersiz yaparak kilo verebilirsiniz ve bunu tamamen destekliyorum. Bununla beraber fazla kilolu hastaların çoğu fazla egzersiz yapamayacak kadar hasta ve ağırdırlar. Daha Önceki bir sporcu ve şimdi hekim olarak ben bir egzersiz fanatiğiyim ve bunu hastalarıma şiddetle öneriyorum; ama çoğu hasta öncelikle daha iyi bir sağlık ve kiloya erişme­dan ciddi bir egzersiz programını yürütememektedir. Bu ne­denle çoğu şahsın, çok egzersiz yapamasalar dahi, tesirli bir şe­kilde kilo vermelerini sağlayacak bir perhize lüzumları vardır.

Nasihatlerimi iki binden fazla hasta üzerinde test ettim. Çoğu kilo, ilk dört-altı hafta içinde verilmektedir; bu zaman için­deki vasati kilo kaybı 9 kilogram.dır. Kilo kaybı güzel bir biçimde sürer; bu programı izleyenler, ikinci ayda takribî 4,5 kilogram. verirler ve sonrasında her hafta takribî 700 gr. verirler. İdeal kilolarına erişene kadar kilo kaybı oranla oldukça süratli biçimde devam eder.

Netice olarak, ham kuru yemişler, çekirdekler, avokadolar ve tuzlanmamış zeytinler şayet bulabilirseniz sağlıklı yağ kapsar­ler. Ama kilo vermek isteyenler, bu besinlerden kısıtlı mik­tarlarda harcamalıdırlar. Ayrıca zeytinyağında orijinal zeytinde bulunan yiyecek ve fitokimyasalların bulunmadığını da unut­mayın. Yağda çok az yiyecek azıcık E vitaminine ve yok denebi­lecek ölçülerde fıtokimyasâl bileşenler bulunmaktadır. Bü­tün sebzelerin yağda pişirildiği tipik Akdeniz perhizinde izin verilen ölçüde yağ harcarsanız kilo vermekte zorlanırsınız.

Şayet inceyseniz ve çok egzersiz yapıyorsanız azıcık zey­tinyağı kullanabilirsiniz. Ama ne kadar çok zeytinyağı ilaveler­seniz perhizinizdeki kalori başına düşen yiyecek oranını o kadar eksiltmiş olursunuz; oysa sizin emeliniz bu değildir.