Uzman isim uyardı: Yangın sonrası ruhsal travmalara dikkat!

Bolu’da yaşanan elim olay sonucunda fizikî zararın telafisi konusunda kuşku olmadığı fakat oluşacak olan ruhsal hasarlar noktasında uzman isim Serkan Yükcü, dikkat edilmesi gerekenleri sıraladı.

Geçtiğimiz günlerde yüzlerce kişinin konakladığı Kartalkaya’da Grand Kartal Oteli’nde yangın çıktı. Gece saatlerinde çıkan yangın nedeniyle en az 78 kişi hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı. Yangından sağ kurtulanlar ise ruhsal olarak büyük bir şokla baş başa kaldı. Uzman Psikolog Serkan Yükcü, yangın sonrası ruhsal olarak yaşanacak muhtemel travmalara karşı ikazda bulundu. 

Öncelikle Bolu ili Kartalkaya turizm bölgesindeki bir otelde çıkan yangında ailesi ve çocukları ile tatil yapmakta iken hayatını kaybeden tüm canlarımıza rahmet dileyerek başlamak istiyorum. Yaralanan vatandaşlarımıza acil şifalar diliyorum.

“Acıyı duyabiliyorsan canlısın.

Ancak diğerlerinin acısını duyabiliyorsan beşersin.”

Tolstoy

Fiziksel hasarın telafisini elbette tabiplerimiz başaracaktır lakin ruhsal hasar konusunda bilgilendirme yapmak vazifesi de biz uzmanlara düşmektedir.

Yangınlar, fizikî kayıpların yanı sıra derin ruhsal tesirler de bırakan travmatik olaylardır. Ani ve beklenmedik bir biçimde meydana gelen bu tıp felaketler, şahısların hayatında kalıcı izler bırakabilir. Yangın sonrası insanların yaşadığı ruhsal tesirler, ferdî tecrübelere, olayın şiddetine ve toplumsal dayanak sistemine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu (TSSB)

Yangına maruz kalan şahıslarda sıkça görülen bir durumdur. Aşağıdaki belirtiler yaygın olarak görülür:

• Olayı tekrar tekrar hatırlama (flashback).

• Kabuslar ve uyku bozuklukları.

• Ağır kaygı, telaş ve suçluluk hisleri.

• Yangınla ilgili ortamlardan kaçınma ve tetikte olma hali.

Kaygı ve Korku

Yangın üzere denetim edilemeyen bir olay, bireyde inançta olmadığını hissettirebilir. Bu da uzun vadede tasa bozukluklarına yol açabilir.

Depresyon

• Maddi kayıplar, meskenin yahut iş yerinin yok olması üzere durumlar ümitsizlik ve değersizlik hislerine neden olabilir.

• Sevdiklerini kaybetmek ise yas sürecinin daha karmaşık hale gelmesine yol açar.

Suçluluk Duygusu

• Yangından kurtulanlar, bilhassa bir yakınını kaybetmişlerse, “Neden ben kurtuldum?” üzere fikirlerle suçluluk hissedebilirler.

Öfke ve Hayal Kırıklığı

• Yangının çıkış sebebiyle ilgili belirsizlik, ihmaller ya da kayıpların büyüklüğü bireyde öfkeye neden olabilir.

Çocuklarda Ruhsal Etkiler

• Çocuklar, yangından yetişkinlere nazaran daha fazla etkilenebilir. Kabuslar, kaygılar, regresyon (daha erken gelişimsel davranışlara dönme) ve ayrılık tasası sık görülür.

PSİKOLOJİK GÜZELLEŞME SÜRECİNDE ATILACAK ADIMLAR

Duyguları Kabul Etmek

• Şahısların yaşadıkları dehşet, korku, keder üzere hisleri bastırmak yerine kabul etmeleri değerlidir.

Destek Aramak

• Aile, arkadaşlar yahut profesyonellerden takviye almak, güzelleşme sürecini hızlandırır. Ruhsal danışmanlık bu süreçte kritik bir rol oynar.

Rutinlere Dönebilmek

• Günlük hayata geri dönmek, bireylerin kendilerini daha inançta hissetmelerini sağlar.

Çocuklara Özel Destek

• Çocukların hislerini tabir etmelerine imkan tanınmalı ve inançta oldukları hissettirilmelidir. Oyun terapisi, çocukların travmayı işlemesine yardımcı olabilir.

Toplumsal Destek

• Yangından etkilenen bireyler, toplumun sağladığı maddi ve manevi takviyeyle daha süratli toparlanabilir.

Yangın sonrası ruhsal tesirler önemli ve kalıcı olabilir, fakat hakikat müdahalelerle bu tesirler azaltılabilir. Ruhsal takviye almak ve çevresel takviye düzeneklerini aktif kullanmak, güzelleşme sürecinde kritik ehemmiyete sahiptir. Unutulmamalıdır ki, herkes travmatik olaylarla farklı formlarda baş eder ve bu süreçte profesyonel yardım aramak bir güç göstergesidir.

Sevgiyle Kalın;

Uzman Psikolog Serkan YÜKCÜ