Prof. Dr. Hakan Aydın’dan ‘Ekran karşısında kaybolan çocukları için anne-babalara öneriler’

Haber7.com müellifi Prof. Dr. Hakan Aydın, çocukların ekran bağımlılığına karşı anne-babalara rehberlik edecek tekliflerde bulundu. Aydın, ekran mühletinin denetimsiz kullanımının dikkat dağınıklığı, irtibat sıkıntıları ve davranış sorunları doğurabileceğine dikkat çekiyor.

Dijital çağda çocukların ekranla bağlantısı, ebeveynlerin en büyük tasalarından biri haline geldi. Tablet, telefon, bilgisayar ve televizyon karşısında uzun saatler geçiren çocukların hem gelişimsel hem de toplumsal açıdan risklerle karşı karşıya olduğuna dikkat çeken Haber7.com müellifi Prof. Dr. Hakan Aydın, anne-babalara kıymetli ikazlarda bulunuyor.

Aydın, “Ekran karşısında kaybolan çocuklar için anne-babalara öneriler” başlıklı yazısında; çocukların ekran başında kaybolmalarının yalnızca vakit kaybı değil, tıpkı vakitte dikkat dağınıklığı, uyku düzensizliği, irtibat meseleleri ve olumsuz davranış kalıplarını da beraberinde getirebileceğini belirtiyor. İşte Prof. Dr. Hakan Aydın’ın yazısı:
 

EKRAN KARŞISINDA KAYBOLAN ÇOCUKLAR İÇİN ANNE BABALARA ÖNERİLER

Bu yazı, ekran karşısında kaybolan çocukluğa ait olarak ebeveynlerin farkındalığını arttırmayı amaçlıyor. Birebir vakitte mevzuyla ilgili tespitleri ve somut tahlil tekliflerini içeren sonraki iki yazının da (26 Eylül ve 03 Ekim tarihli yazılar) öncüsü durumunda. Öncelikle aşağıdaki sözlere göz atarak, her bir söze dönük “Hiçbir zaman”, “Nadiren”, “Bazen”, “Çoğunlukla”, “Her zaman” şeklinde karşılıklar oluşturunuz. Cevaplarınızı sonraki 2 yazı bağlamında pahalandırmak ve kendiniz için uygun teklifleri belirlemek emeliyle kayıt altına almanız faydalı olacaktır.

1. Çocuğum elektronik aygıtlarla (Tablet, Telefon, TV, Bilgisayar vb.) daha fazla vakit geçirmek için sabah öteki aile üyelerinden erken kalkıyor.

2. Çocuğum meskene geldiğinde çabucak elektronik aygıtlara (Tablet, Telefon, TV, Bilgisayar vb.) yöneliyor.

3. Çocuğum oyun ya da ekran müddeti karşılığında benimle öğün yemekleri konusunda pazarlık yapıyor.

4. Çocuğum oyun ya da ekran müddeti karşılığında benimle ders çalışma konusunda pazarlık yapıyor.

5. Çocuğum gün içinde ekran mühletini yalnızca oyun oynamak ve görüntü izlemek için kullanıyor.

6. Çocuğum, ekran mühleti için koyduğum sona ahenk göstermiyor.

7. Çocuğum dijital oyun oynamak ya da YouTube vb. platformlardan görüntü izlemek için temel gereksinimlerini (tuvalete gitmek, yemek yemek, uyumak vb.) erteliyor.

8. Çocuğum, daha fazla ekran müddeti alabilmek için misyonlarını (örneğin ödevini bitirdiğini, kitabını okuduğunu vb.) tamamladığını söylüyor.

9. Çocuğumun elektronik araçlarla (Tablet, Telefon, TV, Bilgisayar vb.) fazla vakit geçirmesi aramızdaki iletişimi/etkileşimi azaltıyor.

10. Çocuğumun, ekran karşısında kalma mühleti arttıkça (Tablet, Telefon, TV, Bilgisayar vb.) dikkat dağınıklığı yaşamaya başladığını gözlemliyorum.

11. Çocuğum elektronik aygıtlarla (Tablet, Telefon, TV, Bilgisayar vb.) vakit geçirirken etrafında olup bitenlere karşı duyarsız (ilgisiz, tepkisiz) görünüyor.

12. Çocuğumu ekran mühleti konusunda uyardığımda agresif davranışlar sergiliyor.

13. Dijital oyunlardaki yarış ve kazanma hırsı çocuğuma ziyan veriyor.

14. Çocuğum, dijital ortamlar dışında rastgele bir oyun yahut aktiviteyi daha az heyecanlı buluyor.

15. Çocuğum oynadığı dijital oyun ya da YouTube vb. platformlardan izlediği görüntülerdeki karakterlerin olumsuz kelamlarını ve davranışlarını taklit ediyor/gerçek hayatta kullanıyor.

16. Çocuğum, çizgi sinemalarda yahut oyunlarda gördüğü korkutucu karakterlerin gerçek hayatta da var olduğunu düşünüyor.

17. Çocuğum rastgele bir sebeple ağladığında ya da üzgün olduğunda telefon, tablet ya da bilgisayara bakmak istiyor.

18. Çocuğum dijital ortamlarda diğerleri tarafından rahatsız edildiğini söylüyor.

19. Çocuğum dijital ortamlarda diğerlerini rahatsız edebilecek davranışlar sergileyebiliyor.

20. Çocuğum ekran başında uzun mühlet hareketsiz kalıyor.

21. Uyku öncesi uzun müddet ekran karşısında kalan çocuğumun uykuya dalmakta zorlandığını fark ediyorum.

22. Çocuğum yemek yerken ekrana bakmak (Tablet, Telefon, TV, Bilgisayar vb.) istiyor.

23. Telefon yahut tablet kullanırken çocuğumun duruşu (ekrana yakınlık, baş, boyun eğikliği vb.) beni endişelendiriyor.

24. Uzun mühlet ekran karşısında kalan çocuğumun gözlerinin kızardığını/sulandığını gözlemliyorum.

25. Çocuğum, dijital ortamlarda oyun oynarken yahut video-çizgi sinema izlerken yaşına uygun olmayan reklamlara maruz kalıyor.

26. Çocuğum, dijital ortamlarda oyun oynarken yahut video-çizgi sinema izlerken gördüğü reklamlardaki eserleri talep ediyor.

27. Çocuğum fiyatsız olarak indirdiği oyunları oynarken kazanma hırsıyla benden oyun içi satın almalar (karakter, güç, puan vb.) talep ediyor.

28. Çocuğum, dijital ortamlarda oyun oynarken karşısına çıkan reklamlarda gördüğü oyunları indirmek istiyor.

29. Çocuğum, dijital oyunları benim haberim olmadan rastgele indiriyor.

30. Çocuğum, dijital ortamlarda oyunlar oynarken haberim olmadan oyun içi eser satın alıyor.

31. Çocuğum, özel bilgilerinin (şifre, kimlik no vb.) internet ortamında diğerleriyle paylaşılmaması gerektiğini bilmiyor.

32. Çocuğum, telefonumdaki uygulamaları kullanarak ekran mühletine yahut oyun indirmeye dönük müsaadeleri kendine nazaran düzenleyebiliyor.

33. Çocuğum 13 yaş altı olmasına karşın bir toplumsal medya hesabının (Facebook, YouTube, X, Instagram, TikTok vb.) olmasını istiyor.

34. Çocuğum, toplumsal medyada gördüğü fenomenlerin lüks hayatlarına ilgi duyuyor.

35. Çocuğum sevdiği toplumsal medya fenomenlerini bir rol model olarak benimsiyor.

36. Çocuğum toplumsal medya fenomeni olmak istiyor.

Soruları inceledikten sonra, cevaplarınız çerçevesinde Safe-You Projesi kapsamında üretilen Dijital Riskler kısa sinema setine göz atabilir hatta çocuğunuzla birlikte izleyebilirsiniz.

Prof. Dr. Hakan Aydın / Haber 7