Ekran çocukların dikkat müddetini ekler mi? Uzmanından dikkat çeken açıklama

Uzun ekran mühletinin, dikkat eksikliğinin en kıymetli nedenlerinden olduğunu belirten Ruhsal Danışman Sümeyye Üstün, “ekran bağımlılığı ne kadar fazlaysa, işitsel dikkat o kadar azdır” diyerek ebevynlere ihtarlarda bulundu.

Çocuklarda ekran kullanımı son yıllarda hayli yüksek bir düzeye çıktı. Çocuklarının ekrana bakma müddetinin uzunluğundan şikayet eden anne babalar, ekranın mümkün zararlarından da kaygı ediyor. Bunlardan en sık görüneni de ekran mühletinin dikkat üzerinden nitekim bir tesiri olup olmadığı. Ekranın çocukları daha donuk bir halde getirdiği ve motor hünerlerine zayıflamaya sebep olduğu halk ortasında sıklıkla konuşuluyor. Örneğin çocuğunuza seslendiğinizde onun sizi duymadığı yahut geç duyduğu üzere durumları yaşamış olabilirsiniz. Bu üzere durumlar dikkatte yavaşlama ve dikkat eksikliği olarak görülebiliyor. Pekala, nitekim de ekran bağımlılığı ve dikkat ortasında bir bağ var mı? Karşılığı aşağıda bulabilirsiniz.

Aydın Sıhhat Mecmuasında yayınlanan bilimsel bir araştırma var. Bu araştırmada İstanbul Aydın Üniversitesi’ndeki akademisyenler çocukların işitsel dikkat ve ekran bağımlılığı ortasındaki ilgiyi incelediler. Bu araştırmanın sonucunda ise, işitsel dikkat ve ekran bağımlılığı ortasında negatif bir münasebet bulundu. Bu şu demek: ekran bağımlılığı ne kadar fazlaysa, işitsel dikkat o kadar azdır. Yani bu araştırma gösteriyor ki ekran bağımlılığı ve işitsel dikkat ortasında aksi bir bağlantı vardır.

Bununla birlikte, çok fazla bilgisayar oyunu oynayan çocukların daha az toplumsal bağlantı kurduğu ve irtibata kapalı olduğu halk ortasında konuşulan bir öteki mevzu. Araştırmada oyun bağımlılığı ile toplumsal anksiyete ortasında sahiden bir bağlantı olup olmadığı da incelendi. Bu emelle oyun bağımlılığı olan çocukların toplumsal anksiyete seviyeleri ölçüldü.

Araştırmanın sonucuna nazaran bu iki fenomen ortasında ise müspet bir bağlantı çıktı. Bunun manası, oyun bağımlılığı ne kadar fazlaysa toplumsal anksiyete de o kadar fazla olduğudur. Yani oyun bağımlılığı olan çocukların toplumsal ilgi kurma kapasitesinin de düşük olduğu söylenebilir. Yahut tam aykırısı, toplumsal alaka kapasitesi düşük çocuklar, daha fazla oyun oynamaya meyilli olurlar.

Öte yandan birçok insan yaşamıştır ki, çocuk ekranın başına geçtiğinde başkalarını duymamaya başlar. Ne kadar seslenseniz de pek fazla dikkat vermez. O denli ki, güya siz ve dış dünya hiç umurunda değil üzere davranır. Temelinde orada farklı bir sistem işler: İşitsel girdiler kulak tarafından alınıp beynin işitme korteksine masraf. Beyinde bulunan bir filtreleme sistemi var ki; birtakım sesleri önemser, kimilerini ise dışlar. 

Çocuk küçüklükten beridir oyalanmak, yemek yedirilmek yahut sakinleştirilmek için ekran başına oturtturuldukça, çocuğun işitsel dikkati bundan etkilenmeye başlar. Gittikçe dikkat düzeyi azalır. Beyindeki bu filtreleme sistemi dikkati, sadece kendisiyle tıpkı irtibat kanalında olan yere odaklar ve başkalarını yok sayar. Örneğin yemek yerken ekran açıldığında, dikkat yemeğe, yemeği yediren anneye yahut öbür toplumsal yahut duygusal uyaranlara odaklanmaz. Bunun yerine donuk ve duygusuz bir ekrana odaklanır. Bir müddet sonra da beynin bağlantı kanalı etraftaki kimseyi dikkat odağı içine almamaya başlar.

Çevredeki uyaranların yok sayılması, gitgide toplumsal anksiyete seviyesini de arttırır. Zira beyin dinamik ve canlı bir beşerle bağ kurmak yerine donuk ve duygusuz ekranla ilişi kurmayı öğrenmiştir. Hasebiyle bir tarafın çok pasif, başka tarafın çok faal (ekran) olduğu bir durum oluşur. Böylelikle bu kişi, beşerlerle alakada de pasif olmaya başlar. Onlardan gelen duygusal ve değişken yansılara karşı nasıl davranacağını, o hisleri nasıl işlemleyeceğimi bilemez. Böylelikle tasa seviyesi artar. Kaygılandıkça da daha çok bağlantı kuramaz.

Özetle, çok ekran kullanımının dikkat mühletini kısalttığı ve toplumsal anksiyeteyi de arttırdığı sonucu çıkarılabilir. Toplumsal ilgi kurmakta zorlanan bir kişi ise tekrar ekrana yönelerek tepkisel bir döngüsellik içine girebilir.

Psikolojik Danışman

Sümeyye Üstün