Çocuklarda sanal oyun bağımlılığının ilacı gerçek oyun

Son yıllarda çocuklar ortasında süratle yaygınlaşan bilgisayar oyunu bağımlılığı ve yalnızlık problemleri, aileler ve eğitimciler için kıymetli bir telaş kaynağı haline geldi. Çocuklarda bilgisayar oyunu bağımlılığı ile uğraşta oyun terapisinin değerli ölçüde tesirli olduğu ortaya çıktı.

İnsan sıhhatini olumsuz etkileyen bağımlılıkların her türlüsü ile gayretini sürdüren Yeşilay, çocukları ve gençleri olumsuz etkileyen “Birgisayar ve sanal oyun bağımlılığı ile ilgili de harekete geçti. Yeşilay’ın hakemli akademik dergisi Addicta: The Turkish Journal on Addictions’ın 2025 yılı ikinci sayısında yayımlanan bilimsel çalışmaya nazaran; Kocaeli’de 9-10 yaş ortası ilkokul öğrencileri üzerinde yapılan yeni bir araştırma, çocukların doğaçlama biçimde kendilerini tabir etmelerine yardımcı olan bir formül olarak oyun terapisinin bu iki değerli psikososyal sorun üzerinde tesirli bir tahlil sunduğunu ortaya koydu.

BAĞIMLILIK SEVİYESİNDE BARİZ AZALMA GÖRÜLDÜ

Araştırmada, oyun terapisi uygulanan çocukların bilgisayar oyunu bağımlılığı puanlarında manalı bir düşüş gözlemlenirken, çocukların yalnızlık seviyelerinde de kayda paha azalmalar tespit edildi. Uygulama öncesinde günde 3, haftada 22 saatten fazla bilgisayar oyunu oynayan çocuklarda, oyun terapisi sonrasında bağımlılık davranışlarında görülen bariz azalma, usulün tesirli bir müdahale aracı olduğunu gösteriyor.

YEŞİLAY’DAN FİYATSIZ DANIŞMANLIK

105 yıldır bağımlılıklarla mücadele eden Türkiye Yeşilay Cemiyeti bünyesinde kurulan, uzmanlar tarafından ruhsal ve toplumsal takviye veren Yeşilay Danışmanlık Merkezleri (YEDAM), internet bağımlılığı yaşayan bireylere de takviye oluyor. Bağımlılıklarla uğraşta her yaş kümesine yönelik fiyatsız psikoterapi ve toplumsal hizmet dayanağı sağlayan YEDAM, bilgisayar oyunu bağımlılığıyla gayrette ise oyun terapisi üzere bilimsel temelli formüllerin yaygınlaşması için ailelere, eğitimcilere ve uzmanlara kapsamlı bir rehberlik hizmeti sunuyor.

Çocukların birçok vakit kendilerini kelamlı olarak söz etmekte zorlandığını fakat oyun yoluyla hislerini ve yaşadıkları problemleri daha rahat lisana getirebildiklerini vurgulayan araştırma, ailelerin ve eğitimcilerin bu sürece faal iştirakinin, çocukların sağlıklı gelişiminde kritik role sahip olduğunun altını çiziyor. Yeşilay, Türkiye’de ve KKTC’de bulunan 105 merkezi, 115 YEDAM Müracaat Çizgisi ile çocuklarıyla bağlantı kurmakta zorlanan ve bağımlılık sorunu yaşayan ailelere fiyatsız hizmet veriyor.

YAZ TATİLİNDE EKRAN KULLANIMI UYARISI

Okulların kapanmasıyla birlikte çocukların dijital ekranlarla geçirdiği mühlet de önemli halde artıyor. Yeşilay, yaz tatiline giren çocuklar için ekran mühleti, dijital oyunlar ve toplumsal medya kullanımına dair ailelere rehberlik etmeye devam ediyor. 

“Yaz tatilleri, çocukların ve gençlerin hayatlarını manalı etkinliklerle zenginleştirmeleri için değerli bir fırsattır” diyen Türkiye Yeşilay Cemiyeti Genel Lideri Doç. Dr. Mehmet Dinç, yaz tatilinde çocukların ve gençlerin boş kalmalarının bağımlılık açısından önemli bir risk oluşturduğunu belirtti ve ebeveynlerin bu süreçte rehberlik etme konusunda değerli sorumluluklar taşıdığını vurguladı. Lider Dinç, “Özellikle spor, sanat ve toplumsal faaliyetlerle tatillerini planlamalarına yardımcı olmalı, rehberlik etmeli” diye konuştu.

DUYGU PAYLAŞIMI VE İTİMAT İNŞASI İÇİN EN TESİRLİ YOL

Oyun oynamanın değerine de değinen Dinç, kelamlarını şöyle sürdürdü:“Çocuklarla kaliteli vakit geçirmenin en tesirli yollarından biri onlarla oyun oynamaktır. Oyun, yalnızca cümbüş değil; his paylaşımı, inanç inşası ve rehberlik için eşsiz bir araçtır. Bugün çocuklarımız dijital oyun, ekran ve toplumsal medya üzere yeni kuşak bağımlılıklarla karşı karşıya. Meğer çocuklarımızın en âlâ bildiği şey hâlâ tıpkı: oyun oynamak. Klasik oyunlar çocuklarımızın hem öğrenmelerine hem eğlenmelerine hem de toplumsallaşmalarına imkân tanıyor. Şayet biz onlara ekran yerine klasik oyunlarımızı öğretirsek ve onlarla oynarsak, çocuklarımızla hem bağ kurar hem de onları dijital dünyanın ziyanlı taraflarından koruruz. Ailelerin çocuklarıyla oyun oynaması; duygusal bağları güçlendirir, toplumsal gelişimlerini takviyeler ve bağımlılıklara karşı kalkan oluşturur.”

YEŞİLAY’DAN AİLELERE VE ÇOCUKLARA ÖNERİLER

• Tatilde yapılacaklar planı yapın:
  Gençlerin yaz tatilinde meşguliyet, hobi ve etkinliklerden uzak kalması, risk faktörlerini artırıyor. Tatili sportif, sanatsal ve toplumsal faaliyetlerle geçirmelerini sağlamak çok kıymetli. 
• Dijital araçları ödül üzere sunmayın
  Dijital oyunlar ya da toplumsal medya erişimi, “ödül” haline getirilmemeli. Ebeveynler, hudut koyarken kararlılık göstermeli, dengeli davranmalı ve bu kurallara kendileri de uymalı.
• Doğru Akran Alakaları Sağlayın
  Sıkıntılı arkadaş etrafı, bağımlılıklara yönelmede en kritik faktörlerden biri. Aileler, çocuklarının kimlerle vakit geçirdiğini takip etmeli ve sağlıklı arkadaşlıkları desteklemeli.
• Rol Model Olun
  Ebeveynler teknolojiyi nasıl kullandıklarına dikkat etmeli. Daima telefon/tablet kullanımı, çocuklar için olağanlaşmış bir davranışa dönüşmemeli.
• Yeşilay’ın Yanınızda Olduğunu Unutmayın
  Yeşilay şubeleri ve YEDAM’lar çocuklar ve gençler için yaz tatilinde atölye çalışmaları ve bağımlılıktan uzak hayat hünerleri geliştirme faaliyetleriyle hizmet veriyor. Ayrıyeten, bağımlılık sorunu yaşayan aileler, Yeşilay Danışmanlık Merkezlerinin (YEDAM) 115 İstişare Hattı’nı arayarak danışmanlık hizmetinden fiyatsız yararlanabiliyor. 
• TBM Eğitimlerinden Faydalanın
  Yeşilay’ın önleyici çalışmalarından biri olan Türkiye Bağımlılıkla Uğraş Eğitim Programı (TBM), çocuklara ve gençlere yönelik eğitici içerikler sunuyor. Sağlıklı ömür, internet, unsur, tütün, alkol, kumar ve oyun bağımlılığı üzere hususlarda hazırlanmış animasyonlar, öyküler, müzikler ve kutu oyunları TBM platformunda yer alıyor. Aileler, tbm.org.tr adresinden bu içeriklere kolaylıkla ulaşarak çocuklarıyla birlikte keyifli ve bilinçlendirici bir vakit geçirebilir.